What do you think?
Rate this book
The Art of Loving
The fiftieth Anniversary Edition of the groundbreaking international bestseller that has shown millions of readers how to achieve rich, productive lives by developing their hidden capacities for love
Most people are unable to love on the only level that truly matters: love that is compounded of maturity, self-knowledge, and courage. As with every art, love demands practice and concentration, as well as genuine insight and understanding.
In his classic work, The Art of Loving, renowned psychoanalyst and social philosopher Erich Fromm explores love in all its aspects—not only romantic love, steeped in false conceptions and lofty expectations, but also brotherly love, erotic love, self-love, the love of God, and the love of parents for their children.
Most people are unable to love on the only level that truly matters: love that is compounded of maturity, self-knowledge, and courage. As with every art, love demands practice and concentration, as well as genuine insight and understanding.
In his classic work, The Art of Loving, renowned psychoanalyst and social philosopher Erich Fromm explores love in all its aspects—not only romantic love, steeped in false conceptions and lofty expectations, but also brotherly love, erotic love, self-love, the love of God, and the love of parents for their children.
180 pages, Paperback
First published January 1, 1956
About the author
Erich Fromm
535 books4,721 followersErich Fromm, Ph.D. (Sociology, University of Heidelberg, 1922) was a German-American social psychologist, psychoanalyst, sociologist, humanistic philosopher, and democratic socialist. He was a German Jew who fled the Nazi regime and settled in the United States. He was one of the founders of The William Alanson White Institute of Psychiatry, Psychoanalysis and Psychology in New York City and was associated with the Frankfurt School of critical theory.
Fromm explored the interaction between psychology and society, and held various professorships in psychology in the U.S. and Mexico in the mid-20th century.
Fromm's theory is a rather unique blend of Freud and Marx. Freud, of course, emphasized the unconscious, biological drives, repression, and so on. In other words, Freud postulated that our characters were determined by biology. Marx, on the other hand, saw people as determined by their society, and most especially by their economic systems.
Fromm explored the interaction between psychology and society, and held various professorships in psychology in the U.S. and Mexico in the mid-20th century.
Fromm's theory is a rather unique blend of Freud and Marx. Freud, of course, emphasized the unconscious, biological drives, repression, and so on. In other words, Freud postulated that our characters were determined by biology. Marx, on the other hand, saw people as determined by their society, and most especially by their economic systems.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 4,648 reviews
June 10, 2011
My goodness, what is this dude smoking?
Someone close to me made me aware that this book existed, and so out of curiosity, I decided to borrow the book from the library and read it. It took me 2 days, and really, I hated every bit of this book, for several reasons that I will delineate below. But first, let me tell you what this book is about.
Obviously, this is non-fiction. This is written by Erich Fromm, a prominent German social psychologist who happens to belong to the Frankfurt School, also known as the proponents of Critical Theory. And in this book, Fromm outlines his theory of love, and how it is an art. As with other arts, such as painting and sculpture, he claims that love has two parts: theory and practice. The book is divided accordingly.
In the theory section, he goes over five different types of love: brotherly love, motherly love, erotic love, self-love, and love of God. He explains the different functions of these different types, and its various characteristics. And in the practice section, he basically gives various factors that affect and influence the practice of love.
So, where do I begin criticizing this work? First of all, I deeply hated the fact that his arguments are all along the lines of speculation. I am all for empiricism, and he has all these grandiose claims that were never proven with evidence, all throughout the book. He has claims for example about the difference between motherly and fatherly love, about the importance of the male-female divide, about mothers and instinct, but all of his arguments are conjecture, and not actually supported by empirical evidence. I being a scientist have big problems with that.
I also think that he suffers from a cultural bias, in that in Eurocentric cultures, at least, love as a concept actually refers to various different things, which roughly corresponds to the different "types" of love. However, I think that it is just an accident of language that English has one word to refer to all of those, which gives the illusion that all of these concepts are inter-related and compose a superset of human emotions. However, one simply has to look to other cultures, and one will realize that there are actually different words that refer to these "types" of love. Greek for example has four different words for what the English language refers to as "love". C. S. Lewis actually has a book discussing the Four Loves as seen in Christianity. Thus, I fear that this book, which is in a way a typology of "love" may actually be resting on the false premise that there is something in common will all manifestations of love, and that Fromm is just undergoing an endeavor that is ontologically faulty. This can be seen by the various differing assumptions that he makes regarding the different types of love.
Speaking of assumptions, this is another part in which I have problems with. He makes all these assumptions about the various characteristics of various "loves" but I can think of so many counter-examples to prove him wrong.
One assumption he has is the instinct of the mother to her offspring, and how that is the defining factor in motherly love. He claims that mothers by virtue of giving birth of her child, are predisposed to love her child unconditionally. I believe the contrary. I think I can re-explain every phenomenon he tackles with a simpler rule, without resorting to various other assumptions, and that is by claiming that "love" as we know it is simply a matter of constraint satisfaction and selfishness. We show love to a target because we need something from the target: whether it be one's child, one's brother, one's sexual partner, or one's God. If the need goes away, then we stop showing love. Thus, in the case of motherly love, when there is another need that is present in the mother, that runs counter to the need pertaining to the infant, then the mother will sooner or later give up the child for adoption, abandoning the infant in one way or another. If motherly love were instinctive, then we won't actually be witness to the grave number of orphanages around the world.
Another assumption he makes is the centrality of the male-female opposition. He claims that these two poles are necessary for real erotic love to happen. By implication, he explicitly claims that homosexuals are incapable of love. I tend to disagree. Personally, I believe that humans can be post-gendered and has the ability to be attracted to another person, regardless of the other person's gender, if one's constraints are set up that way. Thus, gender variation for me is just a matter of constraint setting. I do not like the fact that Fromm categorically eliminates the ability to love from non-heterosexual people. Perhaps it is just the sign of the times he was living in (the book was published in 1956), and important studies by Alfred Kinsey and Evelyn Hooker were not around yet. As of 1956, homosexuality was still listed as a mental illness according to the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, and wasn't removed from the list until 1974. Alfred Kinsey published two seminal volumes on sexual behavior of the human male and female, and Evelyn Hooker did several series of experiments providing evidence that self-identified homosexuals were no worse in social adjustment than the general population. I actually found her experiments rather neat, where she took two groups of samples: homosexuals and heterosexuals. She conducted three tests across the two groups: the Thematic Apperception Test; the Make-a-Picture-Story Test; and the Rorschach Inkblot Test. She then asked other specialists to determine whether there is a significant difference between the two samples based on their test performance. In all tests, the specialists' ability to differentiate was no better than chance, suggesting that there are no significant differences between homosexuals and heterosexuals when it comes to social performance.
Fromm also has a section on love of God. Again, I can explain this by selfishness. Love of God for me is simply another term for therapeutic delusion. Humans sometimes need to feel that they are not in total control of their lives, to the point that they construct an entity "higher" than them. This in effect removes the blame from themselves, whenever there is a tragic event that has happened. Things that are seemingly beyond their control are given an explanation by invoking the notion of God. This for me is a selfish act, because it's basically a form of a survival mechanism. The human basically victimizes oneself and removes the responsibility and reassigns it to God. Having belief in God also has a second function, and that is to give hope, hoping that the afterlife is better than the present, which again is a survival mechanism, because otherwise, people may not be able to survive the present.
Now, I have tried to explain the concept of love by recasting it in terms of selfishness. I do believe that human behavior can be reduced to two terms: selfishness and curiosity. Love is never self-sacrificing. Someone told me that we only continue to love if we are loved in return: we love our mates as long as our mates love us. If not, then the relationship breaks down.
So the question is, do I believe in love? I guess the answer depends on what that question actually means. If by believing in love, it refers to the act of immediately finding oneself attracted to some other person, with no rhyme or reason, then I have to answer no. However, if by believing in love, it refers to the act of ascertaining whether an individual is beneficial for oneself, that even though one can survive by its own, one has determined that the system can be improved by factoring in the other person, and therefore pursuing that person, then my answer is yes. Love for me is a selfish act: it's an act of system improvement. It is an economic act, getting something from someone else in exchange for something else. Thus, a successful relationship occurs whenever there are two people who mutually satisfies the needs of each other.
So, I have offered here a counter explanation to the phenomenon of love. I believe that it is a simpler explanation, satisfying Occam's Razor. I have fewer assumptions: constraint satisfaction and selfishness. I only assume that those are the two big factors, and the variation on human behavior can be explained by modulating the various constraints that are different across the board. I believe that my thesis here is also testable: I could easily imagine a way to sample this, and one can run a regression model and see whether the factors really are significant or not. Needless to say, I belong more to the experimental psychology camp, than the Frankfurt School.
And needless to say, I was dissatisfied with this book. I am giving it 0.5 out of 5 stars.
Someone close to me made me aware that this book existed, and so out of curiosity, I decided to borrow the book from the library and read it. It took me 2 days, and really, I hated every bit of this book, for several reasons that I will delineate below. But first, let me tell you what this book is about.
Obviously, this is non-fiction. This is written by Erich Fromm, a prominent German social psychologist who happens to belong to the Frankfurt School, also known as the proponents of Critical Theory. And in this book, Fromm outlines his theory of love, and how it is an art. As with other arts, such as painting and sculpture, he claims that love has two parts: theory and practice. The book is divided accordingly.
In the theory section, he goes over five different types of love: brotherly love, motherly love, erotic love, self-love, and love of God. He explains the different functions of these different types, and its various characteristics. And in the practice section, he basically gives various factors that affect and influence the practice of love.
So, where do I begin criticizing this work? First of all, I deeply hated the fact that his arguments are all along the lines of speculation. I am all for empiricism, and he has all these grandiose claims that were never proven with evidence, all throughout the book. He has claims for example about the difference between motherly and fatherly love, about the importance of the male-female divide, about mothers and instinct, but all of his arguments are conjecture, and not actually supported by empirical evidence. I being a scientist have big problems with that.
I also think that he suffers from a cultural bias, in that in Eurocentric cultures, at least, love as a concept actually refers to various different things, which roughly corresponds to the different "types" of love. However, I think that it is just an accident of language that English has one word to refer to all of those, which gives the illusion that all of these concepts are inter-related and compose a superset of human emotions. However, one simply has to look to other cultures, and one will realize that there are actually different words that refer to these "types" of love. Greek for example has four different words for what the English language refers to as "love". C. S. Lewis actually has a book discussing the Four Loves as seen in Christianity. Thus, I fear that this book, which is in a way a typology of "love" may actually be resting on the false premise that there is something in common will all manifestations of love, and that Fromm is just undergoing an endeavor that is ontologically faulty. This can be seen by the various differing assumptions that he makes regarding the different types of love.
Speaking of assumptions, this is another part in which I have problems with. He makes all these assumptions about the various characteristics of various "loves" but I can think of so many counter-examples to prove him wrong.
One assumption he has is the instinct of the mother to her offspring, and how that is the defining factor in motherly love. He claims that mothers by virtue of giving birth of her child, are predisposed to love her child unconditionally. I believe the contrary. I think I can re-explain every phenomenon he tackles with a simpler rule, without resorting to various other assumptions, and that is by claiming that "love" as we know it is simply a matter of constraint satisfaction and selfishness. We show love to a target because we need something from the target: whether it be one's child, one's brother, one's sexual partner, or one's God. If the need goes away, then we stop showing love. Thus, in the case of motherly love, when there is another need that is present in the mother, that runs counter to the need pertaining to the infant, then the mother will sooner or later give up the child for adoption, abandoning the infant in one way or another. If motherly love were instinctive, then we won't actually be witness to the grave number of orphanages around the world.
Another assumption he makes is the centrality of the male-female opposition. He claims that these two poles are necessary for real erotic love to happen. By implication, he explicitly claims that homosexuals are incapable of love. I tend to disagree. Personally, I believe that humans can be post-gendered and has the ability to be attracted to another person, regardless of the other person's gender, if one's constraints are set up that way. Thus, gender variation for me is just a matter of constraint setting. I do not like the fact that Fromm categorically eliminates the ability to love from non-heterosexual people. Perhaps it is just the sign of the times he was living in (the book was published in 1956), and important studies by Alfred Kinsey and Evelyn Hooker were not around yet. As of 1956, homosexuality was still listed as a mental illness according to the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, and wasn't removed from the list until 1974. Alfred Kinsey published two seminal volumes on sexual behavior of the human male and female, and Evelyn Hooker did several series of experiments providing evidence that self-identified homosexuals were no worse in social adjustment than the general population. I actually found her experiments rather neat, where she took two groups of samples: homosexuals and heterosexuals. She conducted three tests across the two groups: the Thematic Apperception Test; the Make-a-Picture-Story Test; and the Rorschach Inkblot Test. She then asked other specialists to determine whether there is a significant difference between the two samples based on their test performance. In all tests, the specialists' ability to differentiate was no better than chance, suggesting that there are no significant differences between homosexuals and heterosexuals when it comes to social performance.
Fromm also has a section on love of God. Again, I can explain this by selfishness. Love of God for me is simply another term for therapeutic delusion. Humans sometimes need to feel that they are not in total control of their lives, to the point that they construct an entity "higher" than them. This in effect removes the blame from themselves, whenever there is a tragic event that has happened. Things that are seemingly beyond their control are given an explanation by invoking the notion of God. This for me is a selfish act, because it's basically a form of a survival mechanism. The human basically victimizes oneself and removes the responsibility and reassigns it to God. Having belief in God also has a second function, and that is to give hope, hoping that the afterlife is better than the present, which again is a survival mechanism, because otherwise, people may not be able to survive the present.
Now, I have tried to explain the concept of love by recasting it in terms of selfishness. I do believe that human behavior can be reduced to two terms: selfishness and curiosity. Love is never self-sacrificing. Someone told me that we only continue to love if we are loved in return: we love our mates as long as our mates love us. If not, then the relationship breaks down.
So the question is, do I believe in love? I guess the answer depends on what that question actually means. If by believing in love, it refers to the act of immediately finding oneself attracted to some other person, with no rhyme or reason, then I have to answer no. However, if by believing in love, it refers to the act of ascertaining whether an individual is beneficial for oneself, that even though one can survive by its own, one has determined that the system can be improved by factoring in the other person, and therefore pursuing that person, then my answer is yes. Love for me is a selfish act: it's an act of system improvement. It is an economic act, getting something from someone else in exchange for something else. Thus, a successful relationship occurs whenever there are two people who mutually satisfies the needs of each other.
So, I have offered here a counter explanation to the phenomenon of love. I believe that it is a simpler explanation, satisfying Occam's Razor. I have fewer assumptions: constraint satisfaction and selfishness. I only assume that those are the two big factors, and the variation on human behavior can be explained by modulating the various constraints that are different across the board. I believe that my thesis here is also testable: I could easily imagine a way to sample this, and one can run a regression model and see whether the factors really are significant or not. Needless to say, I belong more to the experimental psychology camp, than the Frankfurt School.
And needless to say, I was dissatisfied with this book. I am giving it 0.5 out of 5 stars.
June 9, 2015
I went through this book again partly because it has so much to say, and partly because I wanted to re-read Erich Fromm's instructions on how to meditate. I like the way he puts it, on pages 101 - 102:
“If I am attached to another person because I cannot stand on my own feet, he or she may be a lifesaver, but the relationship is not one of love. Paradoxically, the ability to be alone is the condition for the ability to love. Anyone who tries to be alone with himself will discover how difficult it is. He will begin to feel restless, fidgety, or even to sense considerable anxiety. He will be prone to rationalize his unwillingness to go on with this practice by thinking that it has no value, is just silly, that it takes too much time, and so on, and so on. He will also observe that all sorts of thoughts come to mind which take possession of him. He will find himself thinking about his plans for later in the day, or about some difficulty in a job he has to do, or where to go in the evening, or about any number of things that fill his mind – rather than permitting it to empty itself. It would be helpful to practice a few very simple exercises, as for instance, to sit in a relaxed position (neither slouching, nor rigid), to close one’s eyes, and to try to see a white screen in front of one’s eyes, and to try to remove all interfering pictures and thoughts, then to try to follow one’s breathing; not to think about it, nor force it, but to follow it – and in doing so to sense it; furthermore to try to have a sense of 'I'; I = myself, as the center of my powers, as the creator of my world. One should, at least, do such a concentration exercise every morning for twenty minutes (and if possible longer) and every evening before going to bed.”
“If I am attached to another person because I cannot stand on my own feet, he or she may be a lifesaver, but the relationship is not one of love. Paradoxically, the ability to be alone is the condition for the ability to love. Anyone who tries to be alone with himself will discover how difficult it is. He will begin to feel restless, fidgety, or even to sense considerable anxiety. He will be prone to rationalize his unwillingness to go on with this practice by thinking that it has no value, is just silly, that it takes too much time, and so on, and so on. He will also observe that all sorts of thoughts come to mind which take possession of him. He will find himself thinking about his plans for later in the day, or about some difficulty in a job he has to do, or where to go in the evening, or about any number of things that fill his mind – rather than permitting it to empty itself. It would be helpful to practice a few very simple exercises, as for instance, to sit in a relaxed position (neither slouching, nor rigid), to close one’s eyes, and to try to see a white screen in front of one’s eyes, and to try to remove all interfering pictures and thoughts, then to try to follow one’s breathing; not to think about it, nor force it, but to follow it – and in doing so to sense it; furthermore to try to have a sense of 'I'; I = myself, as the center of my powers, as the creator of my world. One should, at least, do such a concentration exercise every morning for twenty minutes (and if possible longer) and every evening before going to bed.”
August 31, 2021
The Art of Loving, Erich Fromm
The Art of Loving, is a 1956 book, by psychoanalyst and social philosopher Erich Fromm, which was published as part of the World Perspectives Series, edited by Ruth Nanda Anshen.
In this work, Fromm develops his perspective on human nature, from his earlier work, Escape from Freedom and Man for Himself – principles which he revisits in many of his other major works.
تاریخ نخستین خوانش: دز یکی از روزها سال 1974میلادی
عنوان: هنر عشق ورزیدن؛ نویسنده: اریش فروم؛ مترجم: پوری سلطانی؛ تهران، امیرکبیر، 1348؛ در 235ص؛ موضوع: عشق از نویسندگان آلمانی تبار ایالات کتحده آمریکا - سده 20م
نخستین پاراگراف: (آیا عشق هنر است؟ اگر هنر باشد آیا به دانش و کوشش نیازمند است؟ آیا عشق احساسی مطبوع است که درک آن بستگی به بخت آدمی دارد، یعنی چیزی است که اگر بخت یاری کند، آدمی بدان «گرفتار» میشود؟ مباحث این کتاب کوچک مبتنی بر پرسش اول است، در صورتی که امروز بدون شک اکثر مردم به تعبیر دوم بیشتر معتقدند.)؛ پایان نقل
نقل دیگر: آنکه هیچ نمیداند، به چیزی عشق نمیورزد، آنکه عشق میورزد، بیگمان چیزی میداند. پایان نقل
بسیار یاد گرفتم از خوانش دوباره اش، همیشه آفرین بر هنر عشق، درک و تمیز جدائی و وصال، نسخه مرداد ماه سال 1353هجری خورشیدی، با گفتاری از جناب «مجید رهنما»؛
تاریخ بهنگام رسانی 25/06/1399هجری خورشیدی؛ 08/06/1400هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
The Art of Loving, is a 1956 book, by psychoanalyst and social philosopher Erich Fromm, which was published as part of the World Perspectives Series, edited by Ruth Nanda Anshen.
In this work, Fromm develops his perspective on human nature, from his earlier work, Escape from Freedom and Man for Himself – principles which he revisits in many of his other major works.
تاریخ نخستین خوانش: دز یکی از روزها سال 1974میلادی
عنوان: هنر عشق ورزیدن؛ نویسنده: اریش فروم؛ مترجم: پوری سلطانی؛ تهران، امیرکبیر، 1348؛ در 235ص؛ موضوع: عشق از نویسندگان آلمانی تبار ایالات کتحده آمریکا - سده 20م
نخستین پاراگراف: (آیا عشق هنر است؟ اگر هنر باشد آیا به دانش و کوشش نیازمند است؟ آیا عشق احساسی مطبوع است که درک آن بستگی به بخت آدمی دارد، یعنی چیزی است که اگر بخت یاری کند، آدمی بدان «گرفتار» میشود؟ مباحث این کتاب کوچک مبتنی بر پرسش اول است، در صورتی که امروز بدون شک اکثر مردم به تعبیر دوم بیشتر معتقدند.)؛ پایان نقل
نقل دیگر: آنکه هیچ نمیداند، به چیزی عشق نمیورزد، آنکه عشق میورزد، بیگمان چیزی میداند. پایان نقل
بسیار یاد گرفتم از خوانش دوباره اش، همیشه آفرین بر هنر عشق، درک و تمیز جدائی و وصال، نسخه مرداد ماه سال 1353هجری خورشیدی، با گفتاری از جناب «مجید رهنما»؛
تاریخ بهنگام رسانی 25/06/1399هجری خورشیدی؛ 08/06/1400هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
May 17, 2022
Gave up at 1/3 because it simply became unbearable.
If you are a very traditional conservative white middle-class person, who is familiar with the bible but still loves Freud: you have found your guide. If you are any other category of human, this book is probably not for you.
The labelling of love between gay people as a mistake and a failure, the endless sexism in describing the roles of men and women, I could go on and on...
I can see a little spark in the text every now and then, some hopeful words that can be seen as wise and guiding. But if the wrapping of these messages is just one big pile of discrimination (not very lovable..) then I simply cannot take it.
If you have this book on your shelves and want to make it useful somehow: for a good workout, do some push ups every time you encounter the word 'penetration'.
If you are a very traditional conservative white middle-class person, who is familiar with the bible but still loves Freud: you have found your guide. If you are any other category of human, this book is probably not for you.
The labelling of love between gay people as a mistake and a failure, the endless sexism in describing the roles of men and women, I could go on and on...
I can see a little spark in the text every now and then, some hopeful words that can be seen as wise and guiding. But if the wrapping of these messages is just one big pile of discrimination (not very lovable..) then I simply cannot take it.
If you have this book on your shelves and want to make it useful somehow: for a good workout, do some push ups every time you encounter the word 'penetration'.
February 26, 2024
La típica pregunta ¿Qué es el amor? Erich Fromm lo explica en este libro, pero claro, es muy difícil que una sola persona sea dueña de la verdad a un tipo de respuesta como en este tema.
Sus hipótesis y también afirmaciones son interesantes. Varios tipos de amor y sentimiento puro, algo que en esta sociedad contemporánea hemos perdido, quizás debido a la globalización, la carga de trabajo, la falta de tiempo, o lo que sea. El amor, al ser arte, tiene un valor también histórico, cultural y social, entre otras cosas. El amor mirado desde diferentes perspectivas. Hay algunas cosas en las que no concuerdo o me parecen demasiado extrañas, pero siempre es interesante mirar otros puntos de vista.
¿Recomendado? Sí, hace ver al amor como quizás no lo vi antes y a partir de eso, analizarlo fríamente.
Sus hipótesis y también afirmaciones son interesantes. Varios tipos de amor y sentimiento puro, algo que en esta sociedad contemporánea hemos perdido, quizás debido a la globalización, la carga de trabajo, la falta de tiempo, o lo que sea. El amor, al ser arte, tiene un valor también histórico, cultural y social, entre otras cosas. El amor mirado desde diferentes perspectivas. Hay algunas cosas en las que no concuerdo o me parecen demasiado extrañas, pero siempre es interesante mirar otros puntos de vista.
¿Recomendado? Sí, hace ver al amor como quizás no lo vi antes y a partir de eso, analizarlo fríamente.
August 8, 2008
If my mate George hadn’t recommended this book there is no chance at all that I would have read it. I’ve a strange relationship with LOVE – in that I think it is grossly overrated by our society. You could get away with thinking that if you were not ‘in love’ in our society then there is something terribly wrong with you. Never mind that the notion of being constantly ‘in love’ – in a world where this is all too frequently confused with being infatuated – would be a nightmare not worth living.
As I said to George – I can see why people settle for sex, rather than love. Fromm’s idea of love sounds far too hard.
This is what I would generally call a ‘white-board’ book. A book in which someone has picked a term rich in meaning – in this case love, but other’s I’ve read have been on Lust or the parts of the human body - and run with it. Germaine Greer has one out at the moment called Rage I believe, although she could just as easily have written one called mock-outrage.
All sorts of love are covered, Brotherly Love, Romantic Love, Religious Love, Motherly Love… Like I said, a white-board book where a huge mind-map has been padded out into continuous prose.
This all makes the book sound much less interesting than I actually found it – but I want to give you an idea of some of my dissatisfactions too. I mentioned that I was reading Fromm to someone at work and he asked who is Fromm. I said, “I guess he is a bit of a Freudian–Marxist with an interest in Buddhism.” My friend looked at me quizzically for a moment and said, “Well, it isn’t exactly saying, ‘pick me up and read me’ just yet.” I didn’t dare tell him what the book was called.
When I was separating from my wife a very dear friend of mine suggested that I read a book called, Pulling Your Own Strings. I worked at the City Council and had the luxury of being able to turn to the computer on my desk, order a book from the city library and have it appear on my desk the very next day. There are few nicer pleasures in life. Anyway, the book appeared and it had a rainbow in the cover… I told her that I didn’t think I could read this book. The problem being that I would need to read it mostly on public transport – and a rainbow, I mean, Jesus. I said to her, “Look, the title is bad enough, but at least I can pretend that I thought it was about masturbation, but a rainbow…there is no excuse for a rainbow unless the book is called something like, Classic Gay Shortstories.”
There is a very similar problem with a book called, The Art of Loving. One expects it to be written by Hugh Heffner or Dr Shagalot.
The question is what is love? Is it a rather pleasant sensation or an art and therefore something one learns and gets better at over time? Fromm points out that mostly we act as if love were a sensation – something that happens to us and we have mostly no control over. We believe that love is something that just is. We can’t help who we fall in love with, we can’t help who we fall out of love with and we fundamentally believe that there is someone out there that is just right for us. There is no effort involved in loving – in fact, effort implies the two people weren’t really ‘made for each other’ and that effortless love is the only ‘real’ love. We look down on other cultures where marriages are ‘arranged’ and although I won’t be arranging my daughters’ marriages, I’m not quite so smug about the ‘self-evident’ superiority of marrying for ‘love’.
The main problem with arranged marriages, for me, is not the impossibility of love in these types of marriage – the arranged marriages I’ve witnessed in my life have involved much more ‘choice’ than we generally consider possible in our standard Western interpretation or plots for dozens of Disney cartoons. The real problem is how women in such marriages tend to be traded like chattel. It is hard to see how this could possibly be avoided in ‘arranged marriages’ – although, in the large grey area between the black of arranged marriages and the white of marrying for love there are ‘blind dates organised by friends’ and ‘marry anyone you can get your hands on so as not to end up on the shelf’ and other such shades.
One of the things I found most interesting, and perhaps one of the most illuminating ideas in the book, was his talk about the love of God. Quite early on he says, “In conventional Western theology the attempt is made to know God by thought, to make statements about God. It is assumed that I can know God in my thought. In mysticism, which is the consequent outcome of monotheism … the attempt is given up to know God by thought, and it is replaced by the experience of union with God in which there is no more room – and no need – for knowledge about God.”
Love for another person – particularly love for a life-partner (as I guess it would be called today) – is fairly similar to this love of God, love as atonement with God. Fromm repeatedly says that our highest desire (whether we recognise it or not) is unity with another. For Fromm this is the ground of love of all people and true love of another is premised on our being able to love everyone. There are all manner of qualifications for this unity – not unlike the line from The Prophet:
Sing and dance together and be joyous, but each one of you be alone, even as the strings of a lute are alone though they quiver with the same music.
The big downer – to use an Americanism – is that Fromm barely feels that true love is possible in Western Capitalist societies. Our obsession with consumerism; our ideas that love is a sensation, rather than an art; our alienation from our essential selves; our inability to concentrate and focus – all of these work against us truly ‘being’ in love.
This, then, is the Buddhist aspect of Fromm. The point is to learn how to be in the present – and being in the present implies truly being ‘with’ your partner. I think I finally got the point of sex once I realised it wasn’t about what I was feeling, but about understanding and anticipating the feelings of the person I was with. When I was too young to understand I heard Dave Allen tell a joke on TV about a newly married couple who rolled over to go to sleep rather than finish having sex after one of them asked, “Can’t you think of anyone else either?” I’d have preferred to have never been old enough to understand that joke. Shakespeare makes a similar point when he has Edmund (why do his ‘bad-guys’ so often get the best lines?) say in King Lear about the lecherous begetters of bastard children when compared to most ‘married sexual partners’, “Who, in the lusty stealth of Nature, take more composition and fierce quality than doth, within a dull, stale, tired bed, go to th’ creating a whole tribe of fobs got ‘tween a sleep and wake?”
Gods, stand up for bastards indeed.
Or as Fromm himself would have it: “The main condition for the achievement of love is the overcoming of one’s narcissism”.
But it is not just about being present in bed for Fromm. Loving is about being alive – and being alive is about being truly conscious. Fromm is concerned that many of us think life is somehow supposed to be about ‘relaxing’ – to Fromm the only time one should relax is when one is asleep. He is a man well aware that time, and therefore life itself, is not to be wasted – that we are better to wear out than to rust.
More than once I experienced a ‘shock of recognition’ in reading this book, particularly towards the end when he was discussing dysfunctions based on experiences of parental role models. Although I found his division between maternal and paternal love all a little simplistic, some of this did make me question my relationships and how they may have been based on my own experiences and learnings from my parents and also to wonder about the examples I’ve given my daughters. Never pleasant thoughts.
I didn’t enjoy this book nearly as much as The Art of Being, but there are more ‘thoughts per page’ here than in your typical book on this subject and if it is a ‘whiteboard book’ it is a particularly full and rewarding one.
As I said to George – I can see why people settle for sex, rather than love. Fromm’s idea of love sounds far too hard.
This is what I would generally call a ‘white-board’ book. A book in which someone has picked a term rich in meaning – in this case love, but other’s I’ve read have been on Lust or the parts of the human body - and run with it. Germaine Greer has one out at the moment called Rage I believe, although she could just as easily have written one called mock-outrage.
All sorts of love are covered, Brotherly Love, Romantic Love, Religious Love, Motherly Love… Like I said, a white-board book where a huge mind-map has been padded out into continuous prose.
This all makes the book sound much less interesting than I actually found it – but I want to give you an idea of some of my dissatisfactions too. I mentioned that I was reading Fromm to someone at work and he asked who is Fromm. I said, “I guess he is a bit of a Freudian–Marxist with an interest in Buddhism.” My friend looked at me quizzically for a moment and said, “Well, it isn’t exactly saying, ‘pick me up and read me’ just yet.” I didn’t dare tell him what the book was called.
When I was separating from my wife a very dear friend of mine suggested that I read a book called, Pulling Your Own Strings. I worked at the City Council and had the luxury of being able to turn to the computer on my desk, order a book from the city library and have it appear on my desk the very next day. There are few nicer pleasures in life. Anyway, the book appeared and it had a rainbow in the cover… I told her that I didn’t think I could read this book. The problem being that I would need to read it mostly on public transport – and a rainbow, I mean, Jesus. I said to her, “Look, the title is bad enough, but at least I can pretend that I thought it was about masturbation, but a rainbow…there is no excuse for a rainbow unless the book is called something like, Classic Gay Shortstories.”
There is a very similar problem with a book called, The Art of Loving. One expects it to be written by Hugh Heffner or Dr Shagalot.
The question is what is love? Is it a rather pleasant sensation or an art and therefore something one learns and gets better at over time? Fromm points out that mostly we act as if love were a sensation – something that happens to us and we have mostly no control over. We believe that love is something that just is. We can’t help who we fall in love with, we can’t help who we fall out of love with and we fundamentally believe that there is someone out there that is just right for us. There is no effort involved in loving – in fact, effort implies the two people weren’t really ‘made for each other’ and that effortless love is the only ‘real’ love. We look down on other cultures where marriages are ‘arranged’ and although I won’t be arranging my daughters’ marriages, I’m not quite so smug about the ‘self-evident’ superiority of marrying for ‘love’.
The main problem with arranged marriages, for me, is not the impossibility of love in these types of marriage – the arranged marriages I’ve witnessed in my life have involved much more ‘choice’ than we generally consider possible in our standard Western interpretation or plots for dozens of Disney cartoons. The real problem is how women in such marriages tend to be traded like chattel. It is hard to see how this could possibly be avoided in ‘arranged marriages’ – although, in the large grey area between the black of arranged marriages and the white of marrying for love there are ‘blind dates organised by friends’ and ‘marry anyone you can get your hands on so as not to end up on the shelf’ and other such shades.
One of the things I found most interesting, and perhaps one of the most illuminating ideas in the book, was his talk about the love of God. Quite early on he says, “In conventional Western theology the attempt is made to know God by thought, to make statements about God. It is assumed that I can know God in my thought. In mysticism, which is the consequent outcome of monotheism … the attempt is given up to know God by thought, and it is replaced by the experience of union with God in which there is no more room – and no need – for knowledge about God.”
Love for another person – particularly love for a life-partner (as I guess it would be called today) – is fairly similar to this love of God, love as atonement with God. Fromm repeatedly says that our highest desire (whether we recognise it or not) is unity with another. For Fromm this is the ground of love of all people and true love of another is premised on our being able to love everyone. There are all manner of qualifications for this unity – not unlike the line from The Prophet:
Sing and dance together and be joyous, but each one of you be alone, even as the strings of a lute are alone though they quiver with the same music.
The big downer – to use an Americanism – is that Fromm barely feels that true love is possible in Western Capitalist societies. Our obsession with consumerism; our ideas that love is a sensation, rather than an art; our alienation from our essential selves; our inability to concentrate and focus – all of these work against us truly ‘being’ in love.
This, then, is the Buddhist aspect of Fromm. The point is to learn how to be in the present – and being in the present implies truly being ‘with’ your partner. I think I finally got the point of sex once I realised it wasn’t about what I was feeling, but about understanding and anticipating the feelings of the person I was with. When I was too young to understand I heard Dave Allen tell a joke on TV about a newly married couple who rolled over to go to sleep rather than finish having sex after one of them asked, “Can’t you think of anyone else either?” I’d have preferred to have never been old enough to understand that joke. Shakespeare makes a similar point when he has Edmund (why do his ‘bad-guys’ so often get the best lines?) say in King Lear about the lecherous begetters of bastard children when compared to most ‘married sexual partners’, “Who, in the lusty stealth of Nature, take more composition and fierce quality than doth, within a dull, stale, tired bed, go to th’ creating a whole tribe of fobs got ‘tween a sleep and wake?”
Gods, stand up for bastards indeed.
Or as Fromm himself would have it: “The main condition for the achievement of love is the overcoming of one’s narcissism”.
But it is not just about being present in bed for Fromm. Loving is about being alive – and being alive is about being truly conscious. Fromm is concerned that many of us think life is somehow supposed to be about ‘relaxing’ – to Fromm the only time one should relax is when one is asleep. He is a man well aware that time, and therefore life itself, is not to be wasted – that we are better to wear out than to rust.
More than once I experienced a ‘shock of recognition’ in reading this book, particularly towards the end when he was discussing dysfunctions based on experiences of parental role models. Although I found his division between maternal and paternal love all a little simplistic, some of this did make me question my relationships and how they may have been based on my own experiences and learnings from my parents and also to wonder about the examples I’ve given my daughters. Never pleasant thoughts.
I didn’t enjoy this book nearly as much as The Art of Being, but there are more ‘thoughts per page’ here than in your typical book on this subject and if it is a ‘whiteboard book’ it is a particularly full and rewarding one.
July 2, 2016
انذار
این کتاب برخلاف اسمِ زرد و طراحی جلد مزخرفِ انتشارات مرواید، به هیچ وجه کتابِ زردی نیست و برخلاف تصور اولیه، دستورالعملی برای عاشق شدن و نحوه¬ی عشق¬ورزی، نیست. پس برای کسی که دنبال چند دستورِ ساده و عملی جهت عشق¬ورزی (مخ¬زنی) می¬گردد، ناامیدکننده خواهد بود.
روحِ کتاب
تنها ده سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، یعنی بعد از فروریختن تمام آرمان¬ها و امیدها به نیک¬اندیشی و نیک¬کرداریِ بشر، یک روانکاوِ چپ¬گرا، کتابی با موضوع عشق می¬نویسد که در آن با امید و مثبت-اندیشی، بشر را به عشق¬ورزیدن نسبت به تمام ابناء بشر فرا می¬خواند.
این کار، عمقِ نگاه انسانی (اومانیستی) و آرمانیِ اریک فروم را بازمی¬تابد. فروم هنوز به ارزش¬های کلاسیکی چون خودشناسی، نوع¬دوستی، ایثار و پرورش استعدادهای درونی اعتقاد دارد و به طرزی کاملن انسانی و دلنشین هنوز خوش¬بین است که انسان روزی به مفهومِ حقیقیِ عشق، عاشق باشد و عشق بورزد. خوش¬بینی¬ای که با پشتوانه¬ی شناخت علمی و دقیق او از سرشت بشر و انتقادهای تند و سازش-ناپذیرش با نظام سرمایه¬داری همراه است. آیا فروم اشتباه می¬کرد؟ آیا او صرفن یک انقلابی¬ی کله¬شقِ آرمان¬گراست؟
فرانکفورتی¬های خشن
اندیشمندان مکتب فرانکفورت (از جمله والتر بنیامین، هورکهایمر و تئودور آدورنو) همواره دشمن خونیِ نظام سرمایه-داری بودند. مصرف¬گرایی، مدگرایی و هدایت شدن سلیقه¬ها توسط شرکت¬های چندملیتی، نظام مبادله¬ای کالا، کالایی شدن و حاکمیت عرضه و تقاضا در تمام شئون زندگی بشر چیزی بود که هرگز تو کَتشان نمی¬رفت. اریک فروم نیز در این کتاب از کالایی و قراردادی شدن مفهوم عشق و در نتیجه انحطاط و سطحی شدن آن در جامعه¬ی غرب انتقاد می¬کند. انحطاطی که از آغاز قرن بیستم، با اشائه¬ی نظریه¬ی روانکاوی فروید توسط نظام سرمایه¬داری آغاز شده ( تقلیل مفهوم عشق به رابطه¬ی جنسی) و توسط همکاران روانشناسِ وی تقویت می¬شود، تا جایی که به ارائه¬ی الگوها و باید و نبایدها برای زندگی زناشویی پیش می¬رود. یعنی چارچوب گذاشتن برای رفتار بشر، یعنی پیش¬بینی پذیر کردنِ او، همان خواست نظام سرمایه¬داری که بتواند به راحتی برای مصرفِ هرچه بیشترِ محصولات خود به راحتی برنامه بریزد. زن و شوهری که عاشق همدیگر نیستند مجبورند با رعایتِ قوانین و رسوماتی که برای آنها تعریف شده، زندگیِ خود را تحمل¬پذیر سازند.
عشق¬ ورزیدن هنر است؟
فروم تصورِ عمومی نسبت به عشق، که آن را امری «غیرارادی» و ناگهانی و قدرتمند می¬داند که آدمی را «درگیر» خود می¬کند و او را به «انفعال» می¬کشاند، نمی¬پذیرد و معتقد است عشق یک امر کاملن «آگاهانه»، «ارادی» و «با تصمیم» است که برای حصول به آن و رسیدن به معشوق نیاز به «تلاش»، «تمرین» و «استعداد عشق¬ورزی» دارد. از نظر او کسی که می¬خواهد عشق بورزد باید آمادگی و قدرت این را داشته باشد که همه¬ی وجود خود را با رضایت و شادمانی، در اختیارِ طرف مقابلِ خود، بگذارد و طرف مقابلش نیز همینطور کار را کند.
انسان باید خود را دوست داشته باشد تا بتواند همه¬ی جهان و معشوق خود را نیز دوست داشته باشد. او باید استعداد و توانایی عشق ورزی را همانند تمام هنرهای دیگر بیاموزد و در خود پرورش دهد. تنها انسانی که به بلوغِ کامل رسیده است و دیدی انسان¬دوستانه دارد و از خودخواهی¬ها و احساس نیازمندیِ خود رها شده باشد، می¬تواند عشق بورزد.
انواع عشق
از قسمت¬های جذاب کتاب که روانکاوانه¬تر است و عشق را به انواع مختلف تقسیم می¬کند: عشق مادرانه، عشق پدرانه، عشق جنسی، عشق به خود و عشق به خدا.
نصیحت
این کتابو بخونید. خیلی راحت مفاهیم رو بیان کرده و بسیار روونه. جامعه¬ی ما خیلی از ایده¬آل¬ها و ارزش¬هاش رو داره از دست می¬ده و عشق¬های حالا هرچیزی هستند به جز عشق. همیشه هم سنتها و ارزش¬های قدیمی بد نیستند و این کتاب یه جورایی پاسدارِ ارزش¬هایی یه که ممکنه قدیمی به نظر برسن اما آرامش¬بخشن و ضروری برای جامعه¬ی سرعت¬زده، مضطرب، سطحی و مصرف¬گرای ما. با وجودِ فاصله¬ی پنجاه ساله¬ی فروم با ما، انگار این کتاب برای ما نوشته شده که داریم تو مناسبات سرمایه¬داری خفه میشیم.
این کتاب برخلاف اسمِ زرد و طراحی جلد مزخرفِ انتشارات مرواید، به هیچ وجه کتابِ زردی نیست و برخلاف تصور اولیه، دستورالعملی برای عاشق شدن و نحوه¬ی عشق¬ورزی، نیست. پس برای کسی که دنبال چند دستورِ ساده و عملی جهت عشق¬ورزی (مخ¬زنی) می¬گردد، ناامیدکننده خواهد بود.
روحِ کتاب
تنها ده سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، یعنی بعد از فروریختن تمام آرمان¬ها و امیدها به نیک¬اندیشی و نیک¬کرداریِ بشر، یک روانکاوِ چپ¬گرا، کتابی با موضوع عشق می¬نویسد که در آن با امید و مثبت-اندیشی، بشر را به عشق¬ورزیدن نسبت به تمام ابناء بشر فرا می¬خواند.
این کار، عمقِ نگاه انسانی (اومانیستی) و آرمانیِ اریک فروم را بازمی¬تابد. فروم هنوز به ارزش¬های کلاسیکی چون خودشناسی، نوع¬دوستی، ایثار و پرورش استعدادهای درونی اعتقاد دارد و به طرزی کاملن انسانی و دلنشین هنوز خوش¬بین است که انسان روزی به مفهومِ حقیقیِ عشق، عاشق باشد و عشق بورزد. خوش¬بینی¬ای که با پشتوانه¬ی شناخت علمی و دقیق او از سرشت بشر و انتقادهای تند و سازش-ناپذیرش با نظام سرمایه¬داری همراه است. آیا فروم اشتباه می¬کرد؟ آیا او صرفن یک انقلابی¬ی کله¬شقِ آرمان¬گراست؟
فرانکفورتی¬های خشن
اندیشمندان مکتب فرانکفورت (از جمله والتر بنیامین، هورکهایمر و تئودور آدورنو) همواره دشمن خونیِ نظام سرمایه-داری بودند. مصرف¬گرایی، مدگرایی و هدایت شدن سلیقه¬ها توسط شرکت¬های چندملیتی، نظام مبادله¬ای کالا، کالایی شدن و حاکمیت عرضه و تقاضا در تمام شئون زندگی بشر چیزی بود که هرگز تو کَتشان نمی¬رفت. اریک فروم نیز در این کتاب از کالایی و قراردادی شدن مفهوم عشق و در نتیجه انحطاط و سطحی شدن آن در جامعه¬ی غرب انتقاد می¬کند. انحطاطی که از آغاز قرن بیستم، با اشائه¬ی نظریه¬ی روانکاوی فروید توسط نظام سرمایه¬داری آغاز شده ( تقلیل مفهوم عشق به رابطه¬ی جنسی) و توسط همکاران روانشناسِ وی تقویت می¬شود، تا جایی که به ارائه¬ی الگوها و باید و نبایدها برای زندگی زناشویی پیش می¬رود. یعنی چارچوب گذاشتن برای رفتار بشر، یعنی پیش¬بینی پذیر کردنِ او، همان خواست نظام سرمایه¬داری که بتواند به راحتی برای مصرفِ هرچه بیشترِ محصولات خود به راحتی برنامه بریزد. زن و شوهری که عاشق همدیگر نیستند مجبورند با رعایتِ قوانین و رسوماتی که برای آنها تعریف شده، زندگیِ خود را تحمل¬پذیر سازند.
عشق¬ ورزیدن هنر است؟
فروم تصورِ عمومی نسبت به عشق، که آن را امری «غیرارادی» و ناگهانی و قدرتمند می¬داند که آدمی را «درگیر» خود می¬کند و او را به «انفعال» می¬کشاند، نمی¬پذیرد و معتقد است عشق یک امر کاملن «آگاهانه»، «ارادی» و «با تصمیم» است که برای حصول به آن و رسیدن به معشوق نیاز به «تلاش»، «تمرین» و «استعداد عشق¬ورزی» دارد. از نظر او کسی که می¬خواهد عشق بورزد باید آمادگی و قدرت این را داشته باشد که همه¬ی وجود خود را با رضایت و شادمانی، در اختیارِ طرف مقابلِ خود، بگذارد و طرف مقابلش نیز همینطور کار را کند.
انسان باید خود را دوست داشته باشد تا بتواند همه¬ی جهان و معشوق خود را نیز دوست داشته باشد. او باید استعداد و توانایی عشق ورزی را همانند تمام هنرهای دیگر بیاموزد و در خود پرورش دهد. تنها انسانی که به بلوغِ کامل رسیده است و دیدی انسان¬دوستانه دارد و از خودخواهی¬ها و احساس نیازمندیِ خود رها شده باشد، می¬تواند عشق بورزد.
انواع عشق
از قسمت¬های جذاب کتاب که روانکاوانه¬تر است و عشق را به انواع مختلف تقسیم می¬کند: عشق مادرانه، عشق پدرانه، عشق جنسی، عشق به خود و عشق به خدا.
نصیحت
این کتابو بخونید. خیلی راحت مفاهیم رو بیان کرده و بسیار روونه. جامعه¬ی ما خیلی از ایده¬آل¬ها و ارزش¬هاش رو داره از دست می¬ده و عشق¬های حالا هرچیزی هستند به جز عشق. همیشه هم سنتها و ارزش¬های قدیمی بد نیستند و این کتاب یه جورایی پاسدارِ ارزش¬هایی یه که ممکنه قدیمی به نظر برسن اما آرامش¬بخشن و ضروری برای جامعه¬ی سرعت¬زده، مضطرب، سطحی و مصرف¬گرای ما. با وجودِ فاصله¬ی پنجاه ساله¬ی فروم با ما، انگار این کتاب برای ما نوشته شده که داریم تو مناسبات سرمایه¬داری خفه میشیم.
May 31, 2013
This book confirms the idea that reading is a basic tool in the living of a good life, a better one indeed.
Reading the Art of love awoke inside me some long dormant craving to approach the subject matter of love in a Tangible and Lucid way as Fromm did.
In this book, Fromm asserts that love is essential to human flourishing and survival "love is the answer to the problem of human existence" he discusses frankly and candidly his theory of love in all its aspects: not only romantic love, so steeped in false conceptions, but also love of parents for children, brotherly love, erotic love, self-love and love for God. Learning to love, he suggests, requires care, responsibility, respect, and knowledge to master the art of love as he metaphorically puts it.
Fromm also writes about the disintegration of love in contemporary western society; he stressed tirelessly that modern Western society practices “the socially patterned pathology of love”, thus, love in the forms he describes is a relatively rare phenomenon in capitalist society, and that its place is taken by a number of forms of pseudo-love which are in reality so many forms of the disintegration of love.”
In short, Erich Fromm believes that love is not a noun or object, but a verb or practice, the way you practice love depends on your approach and understanding of the existential problems of your life and at the same time, determines the wholeness you will experience as a human being. In a more practical sense, reading The Art of Loving can give you tools to help you learn the art of living as well.
“Love is a decision, it is a judgment, it is a promise. If love were only a feeling, there would be no basis for the promise to love each other forever. A feeling comes and it may go. How can I judge that it will stay forever, when my act does not involve judgment and decision.”
“Modern man has transformed himself into a commodity; he experiences his life energy as an investment with which he should make the highest profit, considering his position and the situation on the personality market. He is alienated from himself, from his fellow men and from nature. His main aim is a profitable exchange of his skills, knowledge, and of himself, his "personality package" with others who are equally intent on a fair and profitable exchange. Life has no goal except the one to move, no principle except the one of fair exchange, no satisfaction except the one to consume.”
Reading the Art of love awoke inside me some long dormant craving to approach the subject matter of love in a Tangible and Lucid way as Fromm did.
In this book, Fromm asserts that love is essential to human flourishing and survival "love is the answer to the problem of human existence" he discusses frankly and candidly his theory of love in all its aspects: not only romantic love, so steeped in false conceptions, but also love of parents for children, brotherly love, erotic love, self-love and love for God. Learning to love, he suggests, requires care, responsibility, respect, and knowledge to master the art of love as he metaphorically puts it.
Fromm also writes about the disintegration of love in contemporary western society; he stressed tirelessly that modern Western society practices “the socially patterned pathology of love”, thus, love in the forms he describes is a relatively rare phenomenon in capitalist society, and that its place is taken by a number of forms of pseudo-love which are in reality so many forms of the disintegration of love.”
In short, Erich Fromm believes that love is not a noun or object, but a verb or practice, the way you practice love depends on your approach and understanding of the existential problems of your life and at the same time, determines the wholeness you will experience as a human being. In a more practical sense, reading The Art of Loving can give you tools to help you learn the art of living as well.
“Love is a decision, it is a judgment, it is a promise. If love were only a feeling, there would be no basis for the promise to love each other forever. A feeling comes and it may go. How can I judge that it will stay forever, when my act does not involve judgment and decision.”
“Modern man has transformed himself into a commodity; he experiences his life energy as an investment with which he should make the highest profit, considering his position and the situation on the personality market. He is alienated from himself, from his fellow men and from nature. His main aim is a profitable exchange of his skills, knowledge, and of himself, his "personality package" with others who are equally intent on a fair and profitable exchange. Life has no goal except the one to move, no principle except the one of fair exchange, no satisfaction except the one to consume.”
August 13, 2016
يُعرِّف إريك فروم الحب فى كتابه :
"بأنه ليس علاقة بشخص معين
بل هو موقف يحدد علاقة الشخص بالعالم ككل
وليس تجاه موضوع واحد للحب."
يقول إريك فروم إن العناصر الرئيسة في الحب هي أربعة:
الرعاية:
فالحب هو الاهتمام الفعال بنمو وحياة ذلك الذي نحبه.
المسؤولية:
أن تكون قادراً ومستعداً لأن تستجيب لحاجات الآخرين
سواء عبروا عنها أم لم يعبروا.
الاحترام:
وهو القدرة على رؤية الشخص كما هو وإدراك فردانيته المتفردة
أي تقبل الآخر كما هو على عيوبه دون أن نفرض عليه أي تغيير.
المعرفة:
وهو جانب من الحب لا يتوقف عند المحيط بل ينفذ إلى اللب
أي أن ترى محبوبك في داخل نفسه وتتفهم طبيعته وطريقة تفكيره.
يوضح هذا الكتاب أن مشاعر الحب ليست شعوراً خفياً ينتاب الإنسان بعيداً عن مستوى وعيه، بل العكس، إذ إن جميع التجارب الإنسانية في الحب تفشل إذا لم يطمح الإنسان غلى تطوير ذاته بشكل كلي ولا يستطيع الإنسان أن يتمتع بالحب ما لم يتحلى بالشجاعة والإيمان والنظام.
اسم الكتاب قد يوحي بسيطرة أفكار وكلمات التنمية البشرية عليه،
لكن اريك فروم يوضح لنا معنى الحب بطريقة عقلانية فلسفية.
ستكون قراءة هذا الكتاب تجربة مليئة بخيبة الأمل لأي إنسان يتوقع تعليمات سهلة في فن الحب، أن هذا الكتاب- بالعكس- يريد أن يبين أن الحب إحساسا عاطفيا يمكن للإنسان أن ينغمر فيه بسهولة من قبل أي إنسان بغض النظر عن مستوى النضج الذي وصل إليه.
"بأنه ليس علاقة بشخص معين
بل هو موقف يحدد علاقة الشخص بالعالم ككل
وليس تجاه موضوع واحد للحب."
يقول إريك فروم إن العناصر الرئيسة في الحب هي أربعة:
الرعاية:
فالحب هو الاهتمام الفعال بنمو وحياة ذلك الذي نحبه.
المسؤولية:
أن تكون قادراً ومستعداً لأن تستجيب لحاجات الآخرين
سواء عبروا عنها أم لم يعبروا.
الاحترام:
وهو القدرة على رؤية الشخص كما هو وإدراك فردانيته المتفردة
أي تقبل الآخر كما هو على عيوبه دون أن نفرض عليه أي تغيير.
المعرفة:
وهو جانب من الحب لا يتوقف عند المحيط بل ينفذ إلى اللب
أي أن ترى محبوبك في داخل نفسه وتتفهم طبيعته وطريقة تفكيره.
يوضح هذا الكتاب أن مشاعر الحب ليست شعوراً خفياً ينتاب الإنسان بعيداً عن مستوى وعيه، بل العكس، إذ إن جميع التجارب الإنسانية في الحب تفشل إذا لم يطمح الإنسان غلى تطوير ذاته بشكل كلي ولا يستطيع الإنسان أن يتمتع بالحب ما لم يتحلى بالشجاعة والإيمان والنظام.
اسم الكتاب قد يوحي بسيطرة أفكار وكلمات التنمية البشرية عليه،
لكن اريك فروم يوضح لنا معنى الحب بطريقة عقلانية فلسفية.
ستكون قراءة هذا الكتاب تجربة مليئة بخيبة الأمل لأي إنسان يتوقع تعليمات سهلة في فن الحب، أن هذا الكتاب- بالعكس- يريد أن يبين أن الحب إحساسا عاطفيا يمكن للإنسان أن ينغمر فيه بسهولة من قبل أي إنسان بغض النظر عن مستوى النضج الذي وصل إليه.
October 16, 2020
رغم صفحات الكتاب الصغيرة الا أنه اطول كتاب استغرقت في قرائته لدقة معانيه و رغبتي في الإستماع و فهم كل فصل على حدة
:يتكون الكتاب من أربع فصول :
▪ الفصل الأول : ماهو الحب؟
هل هو فن ام مجرد عمل لا إرادي و قدر؟
يبرز في هذا الفصل تطور مفهوم الحب عبر العصور من العصر الفكتوري إلى قرن العشرين و كيف يتشكل حسب عصره
▪ ففي العصر الفكتوري الملتزم بالقوانين لم يكن هناك حديث عن الحب كانت هناك شروط للزواج و مصالح أسرية مشتركة ثم الحب.
و كالثورة على هذه المنظومة جاءت الحرب العالمية الاولى و الثانية و الفترة التي بعدها للترسيخ مفهوم الحرية في إختيار الحب
لكن هنا يطرح عالم النفس الالماني" إريك" المشكلة التي وقع فيها ذلك الجيل وتستمر إلى الآن
⬅️ أنهم إنشغلوا بموضوع الحب لا وظيفة الحب
اي انه لكي تكون محبوبا يجب ان تكون مشهورا و غني
و جذابا و وسيماً ولم يهتموا بوظيفة الحب لدى اريك
⚠️"دفع هاجس الوحدة في مواجهة العالم"
و ذلك ما يفسر ان الجميع اصبح يبحث عن الشخص المناسب كي احب أى موضوع الحب،
▪الفصل الثاني : فن الحب:
في هذا الفصل يقدم موضوعات الحب وهي :
الحب الشبقي: او الجنسي
الحب الأمومي
الحب الابوبي
حب الله
الحب الاخوي و الحب الذات.
مع التفصيل في كل نوع على حده
يعتبر هذا الفصل الأطول و اكثر تشعبا لتوسعه في ضرب الامثال وينتقد رؤية فرويد للحب الذي قزمه في الحب الشبقى.
يطرح بشكل مفصل كيفية كشف كل نوع من هذه اشكال فالحب الامومي مثلا :
اي تعلق الام بطفل يطرح فيه للمرة اولى و بكثير من الجرءة فكرة ان شخصية الأم تؤثر على النمو النفسي و العاطفي للطفل :
⬅️ فالأم المتوترة الكارهة للحياة ستنقل ذلك لأطفالها
لان لديها جناحين الحماية و الحب و يقصد به حب الحياة و شبهه بالعسل و اللبن
فاللبن الحماية و العسل حب الحياة و حب ذاتها.
بنفس الدقة وتفصيل يعالج باقي أصناف الحب مقدما الامثلة و مستشهدا بالتوارة والإنجيل احيانا
( وذلك الشئ الذي أقلقني و ازعحني في الكتاب علما ان نصوص محرفة).
ركز كذلك على الفرق بين حب الذات والانانية أو النرجسية
▪ الفصل الثالث: الحب و تفكك المجتمع الغربي:
في هذا الفصل يبرز كيفية تأثر الحب بفكرة العرض والطلب في السوق،
فأصبحت شخصية كل شخصٍ تتشكل حسب طلبات السوق،أي إذا كانت الموضة شخصاً جذابا ومتسامحا و محبا تطبع بذلك و يتحول حسب متطلبات العصر
كذلك يبين أن الأفكار المستهلكة
اصبحت افكار الجاهزة فلا احد يفكر افكار مستقلة ينتقد هنا ⬅️ لافكار التنمية البشرية التي تروج لنوع معين من الحب الذي أطلق عليه إسم "فريق" في الزواج .
الفصل متميز غني بالأفكار لا على الحب فقط بل إنطلق من الحب لينقد و ينقل طريقة عيش الإنسان الغربي في عصر التطور التكنولوجي و نهمه الإستهلاكي و فراغه الروحي و كسله.
▪الفصل الرابع: ممارسة الحب
بإعتبار ان الحب فن فمثل أي فن هناك قواعد و تمارين للممارسته ،هي ⬅️:الصبر و التركيز و القواعد الاولية.
ثالثا:
يجب التنويه ان هذا الكتاب ليس من كتب التنمية البشرية و ليس فيه قواعد كي تحب الجنس الآخر او كيف تفهم بل هدف الكاتب الوحيد هو توضيح فكرة الحب ⚠️ و الأهم دحض 3 أفكار:
1/ ان الحب حدس و مقولة "حب من اول نظرة او وقوع في الحب"
2/ الدفاع على الحب الأخوي الحقيقي كما دعت إليه الكتب السماوية و إلغاء الأنانية
3/ التأكيد على فكرة حب الذات و تتقبل نفسك و تتعلم ان تكون سعيدا و انت مستقل بذاتك كي تستطيع تقديم السعادة الآخر.
أخيرا لغة الكتاب سلسلة و بسيطة رغم إستعماله لكلمات التقنية إلا انه يفسرها بضرب أمثال و حتى في نقده لفرويد كان موضوعيا.
كتاب رائع
يعتبر من أفضل الكتب التي قرئها هذه السنة و طيلة عدة سنين
Mars 2018🌸
:يتكون الكتاب من أربع فصول :
▪ الفصل الأول : ماهو الحب؟
هل هو فن ام مجرد عمل لا إرادي و قدر؟
يبرز في هذا الفصل تطور مفهوم الحب عبر العصور من العصر الفكتوري إلى قرن العشرين و كيف يتشكل حسب عصره
▪ ففي العصر الفكتوري الملتزم بالقوانين لم يكن هناك حديث عن الحب كانت هناك شروط للزواج و مصالح أسرية مشتركة ثم الحب.
و كالثورة على هذه المنظومة جاءت الحرب العالمية الاولى و الثانية و الفترة التي بعدها للترسيخ مفهوم الحرية في إختيار الحب
لكن هنا يطرح عالم النفس الالماني" إريك" المشكلة التي وقع فيها ذلك الجيل وتستمر إلى الآن
⬅️ أنهم إنشغلوا بموضوع الحب لا وظيفة الحب
اي انه لكي تكون محبوبا يجب ان تكون مشهورا و غني
و جذابا و وسيماً ولم يهتموا بوظيفة الحب لدى اريك
⚠️"دفع هاجس الوحدة في مواجهة العالم"
و ذلك ما يفسر ان الجميع اصبح يبحث عن الشخص المناسب كي احب أى موضوع الحب،
▪الفصل الثاني : فن الحب:
في هذا الفصل يقدم موضوعات الحب وهي :
الحب الشبقي: او الجنسي
الحب الأمومي
الحب الابوبي
حب الله
الحب الاخوي و الحب الذات.
مع التفصيل في كل نوع على حده
يعتبر هذا الفصل الأطول و اكثر تشعبا لتوسعه في ضرب الامثال وينتقد رؤية فرويد للحب الذي قزمه في الحب الشبقى.
يطرح بشكل مفصل كيفية كشف كل نوع من هذه اشكال فالحب الامومي مثلا :
اي تعلق الام بطفل يطرح فيه للمرة اولى و بكثير من الجرءة فكرة ان شخصية الأم تؤثر على النمو النفسي و العاطفي للطفل :
⬅️ فالأم المتوترة الكارهة للحياة ستنقل ذلك لأطفالها
لان لديها جناحين الحماية و الحب و يقصد به حب الحياة و شبهه بالعسل و اللبن
فاللبن الحماية و العسل حب الحياة و حب ذاتها.
بنفس الدقة وتفصيل يعالج باقي أصناف الحب مقدما الامثلة و مستشهدا بالتوارة والإنجيل احيانا
( وذلك الشئ الذي أقلقني و ازعحني في الكتاب علما ان نصوص محرفة).
ركز كذلك على الفرق بين حب الذات والانانية أو النرجسية
▪ الفصل الثالث: الحب و تفكك المجتمع الغربي:
في هذا الفصل يبرز كيفية تأثر الحب بفكرة العرض والطلب في السوق،
فأصبحت شخصية كل شخصٍ تتشكل حسب طلبات السوق،أي إذا كانت الموضة شخصاً جذابا ومتسامحا و محبا تطبع بذلك و يتحول حسب متطلبات العصر
كذلك يبين أن الأفكار المستهلكة
اصبحت افكار الجاهزة فلا احد يفكر افكار مستقلة ينتقد هنا ⬅️ لافكار التنمية البشرية التي تروج لنوع معين من الحب الذي أطلق عليه إسم "فريق" في الزواج .
الفصل متميز غني بالأفكار لا على الحب فقط بل إنطلق من الحب لينقد و ينقل طريقة عيش الإنسان الغربي في عصر التطور التكنولوجي و نهمه الإستهلاكي و فراغه الروحي و كسله.
▪الفصل الرابع: ممارسة الحب
بإعتبار ان الحب فن فمثل أي فن هناك قواعد و تمارين للممارسته ،هي ⬅️:الصبر و التركيز و القواعد الاولية.
ثالثا:
يجب التنويه ان هذا الكتاب ليس من كتب التنمية البشرية و ليس فيه قواعد كي تحب الجنس الآخر او كيف تفهم بل هدف الكاتب الوحيد هو توضيح فكرة الحب ⚠️ و الأهم دحض 3 أفكار:
1/ ان الحب حدس و مقولة "حب من اول نظرة او وقوع في الحب"
2/ الدفاع على الحب الأخوي الحقيقي كما دعت إليه الكتب السماوية و إلغاء الأنانية
3/ التأكيد على فكرة حب الذات و تتقبل نفسك و تتعلم ان تكون سعيدا و انت مستقل بذاتك كي تستطيع تقديم السعادة الآخر.
أخيرا لغة الكتاب سلسلة و بسيطة رغم إستعماله لكلمات التقنية إلا انه يفسرها بضرب أمثال و حتى في نقده لفرويد كان موضوعيا.
كتاب رائع
يعتبر من أفضل الكتب التي قرئها هذه السنة و طيلة عدة سنين
Mars 2018🌸
June 28, 2021
To Fromm, the fundamental problem of human existence is separateness and that the self is consciously aware of the separateness it feels from others, from nature. Modern capitalist society that prioritises exchange value, further exacerbates the alienation we feel and we centre our lives around our attempts to annihilate this alienation - Fromm writes that we sometimes pursue orgiastic states that are violent, occur in the total personality, are transitory and periodical or we probe into the nucleus of the other, into the secret of their soul and this normally takes the form of trying to hold power over the other.
Led by the false belief that love is constituted in the object and not by the faculty, our attempts to annihilate alienation are based on the same patterns that govern the commodity and labour market. We commodify our love lives and view the desired in terms of the benefits they can provide for us. Our drive to escape the unbearable prison of our existence is derived from what Fromm calls 'the personality market' and our definitions of love relations entails elimination of personhood from the person.
Fromm writes that love must be practiced like an art and that it must be disciplined. In ways that stay true to the self-help like title of the book, Fromm advocates self-love that is the opposite of selfishness. To him, genuine love must contain care, respect, responsibility and knowledge of the self and the other. He also writes that love can only be possible as a center to center relationship, that each one of us must experience ourselves from the centers of our existence.
I liked Fromm's writing on how projection of one's problems on their children and parental disputes can traumatize children. Fromm extrapolates Jungian archetypes and Freudian analysis (while criticizing Freud himself) in his categorising of love and lays a disproportionate emphasis on motherly love over fatherly love. But, as I read in an article recently, almost all psychology research was about mothers up until roughly two decades ago, when we discovered fathers. And this book was originally published in 1956 and Fromm's take on Freud applies to Fromm too, his thinking was constrained by the material conditions of his time.
Led by the false belief that love is constituted in the object and not by the faculty, our attempts to annihilate alienation are based on the same patterns that govern the commodity and labour market. We commodify our love lives and view the desired in terms of the benefits they can provide for us. Our drive to escape the unbearable prison of our existence is derived from what Fromm calls 'the personality market' and our definitions of love relations entails elimination of personhood from the person.
Fromm writes that love must be practiced like an art and that it must be disciplined. In ways that stay true to the self-help like title of the book, Fromm advocates self-love that is the opposite of selfishness. To him, genuine love must contain care, respect, responsibility and knowledge of the self and the other. He also writes that love can only be possible as a center to center relationship, that each one of us must experience ourselves from the centers of our existence.
I liked Fromm's writing on how projection of one's problems on their children and parental disputes can traumatize children. Fromm extrapolates Jungian archetypes and Freudian analysis (while criticizing Freud himself) in his categorising of love and lays a disproportionate emphasis on motherly love over fatherly love. But, as I read in an article recently, almost all psychology research was about mothers up until roughly two decades ago, when we discovered fathers. And this book was originally published in 1956 and Fromm's take on Freud applies to Fromm too, his thinking was constrained by the material conditions of his time.
May 29, 2017
عشق در وهله نخست بستگى به يك شخص خاص نيست، بلكه نوعى رويه و جهتگيرى آدمى است كه او را به تمامى جهان، نه به يك معشوق خاص مى پيوندد.
اگر انسان فقط يكى را دوست بدارد و نسبت به ديگران بى اعتنا باشد پيوند او عشق نيست، بلكه يك نوع همزيستى يا خودخواهى گسترش يافته است.
با اين حال مردم فكر مى كنند علت عشق وجود معشوق است، نه توانايى درونى. در حقيقت فكر مى كنند كه چون كس ديگرى را جز معشوق دوست ندارند، اين دليلى بر شدت عشق شان است. چون درك نمى كنند عشق يك توانايى روحى است، خيال مى كنند تنها چيز لازم پيدا كردن معشوق مناسب است و پس از آن همه چيز به خودى خود ادامه خواهد يافت.
اگر انسان فقط يكى را دوست بدارد و نسبت به ديگران بى اعتنا باشد پيوند او عشق نيست، بلكه يك نوع همزيستى يا خودخواهى گسترش يافته است.
با اين حال مردم فكر مى كنند علت عشق وجود معشوق است، نه توانايى درونى. در حقيقت فكر مى كنند كه چون كس ديگرى را جز معشوق دوست ندارند، اين دليلى بر شدت عشق شان است. چون درك نمى كنند عشق يك توانايى روحى است، خيال مى كنند تنها چيز لازم پيدا كردن معشوق مناسب است و پس از آن همه چيز به خودى خود ادامه خواهد يافت.
May 8, 2015
3.5 stars
"Love is an activity, not a passive affect; it is a 'standing in,' not a 'falling for.' In the most general way, the active character of love can be described by stating that love is primarily giving, not receiving."
Thank goodness this book exists. Often in contemporary society we misconstrue love as a cure-all for all of our problems: instead of learning the art of love, which requires great depth and practice, we resort to insta-love, to using others to complete ourselves, and to projecting our own insecurities onto the people around us. In his book The Art of Loving, Fromm deconstructs the shallow image of love so many people possess, and he delves into what constitutes true love: care, responsibility, respect, and knowledge. Another quote that stood out to me and will remain one of my favorites:
"Love is possible only if two persons communicate with each other from the center of their existence, hence if each one of them experiences himself from the center of his existence. Only in this 'central experience' is human reality, only here is aliveness, only here is the basis for love. Love, experienced thus, is a constant challenge; it is not a resting place, but a moving, growing, working together; even whether there is harmony or conflict, joy or sadness, is secondary to the fundamental fact that two people experience themselves from the essence of their existence, that they are one with each other by being one with themselves, rather than by fleeing from themselves. There is only one proof for the presence of love: the depth of the relationship, and the aliveness and strength in each person concerned; this is the fruit by which love is recognized."
While this book contains a ton of eye-opening insight, I did not agree with all of its ideas, in particular the concepts it drew from exclusive heterosexual relationships and religion. I understand that The Art of Loving came out in 1956, which may explain its arguments that homosexuality suffers from the pain of never-resolved separateness, or that we must equal love of God with love of man. Still, these parts of the book clouded the rest of its conviction and radiance, which saddened me because Fromm combined theories from history, philosophy, religion, and more.
Overall, recommended to those interested in love or psychology. While my rating might look a little low, I believe that reading this book could change many people's lives for the better.
"Love is an activity, not a passive affect; it is a 'standing in,' not a 'falling for.' In the most general way, the active character of love can be described by stating that love is primarily giving, not receiving."
Thank goodness this book exists. Often in contemporary society we misconstrue love as a cure-all for all of our problems: instead of learning the art of love, which requires great depth and practice, we resort to insta-love, to using others to complete ourselves, and to projecting our own insecurities onto the people around us. In his book The Art of Loving, Fromm deconstructs the shallow image of love so many people possess, and he delves into what constitutes true love: care, responsibility, respect, and knowledge. Another quote that stood out to me and will remain one of my favorites:
"Love is possible only if two persons communicate with each other from the center of their existence, hence if each one of them experiences himself from the center of his existence. Only in this 'central experience' is human reality, only here is aliveness, only here is the basis for love. Love, experienced thus, is a constant challenge; it is not a resting place, but a moving, growing, working together; even whether there is harmony or conflict, joy or sadness, is secondary to the fundamental fact that two people experience themselves from the essence of their existence, that they are one with each other by being one with themselves, rather than by fleeing from themselves. There is only one proof for the presence of love: the depth of the relationship, and the aliveness and strength in each person concerned; this is the fruit by which love is recognized."
While this book contains a ton of eye-opening insight, I did not agree with all of its ideas, in particular the concepts it drew from exclusive heterosexual relationships and religion. I understand that The Art of Loving came out in 1956, which may explain its arguments that homosexuality suffers from the pain of never-resolved separateness, or that we must equal love of God with love of man. Still, these parts of the book clouded the rest of its conviction and radiance, which saddened me because Fromm combined theories from history, philosophy, religion, and more.
Overall, recommended to those interested in love or psychology. While my rating might look a little low, I believe that reading this book could change many people's lives for the better.
June 1, 2017
عشق،واژه ای که بیش از پیش با آن مواجه ایم واژه ای که به اشتباه برداشت شده و به کار میرود:
★از نظر نویسنده،انسان به علت آگاهی از خود به عنوان موجودی مستقل که هیچ گونه اراده ای در تولد و مرگ خویش ندارد و هراس از مرگ خود و اطرافیانش دچار اضطراب و نگرانی ست.سرچشمه تمامی اضطراب ها، جدایی و رهایی ست.بنابراین کوشش انسان همواره بر این بوده تا بر این حس فاءق آید.در گذشته ارتباط تنگاتنگ انسان و طبیعت،ازین رنج می کاسته اما با گذر زمان و پیشرفت تمدن روز به روزبر حس تنهایی افزوده می شود.عیاشی جنسی و می گساری شاید در ظاهر راهی برای فرار از جدایی باشد اما پس از زایل شدن خاصیت آن حس اضطراب فرد بیش از پیش میگردد.
★عشق راهی ست برای تسلط بر پوچی زندگی.عشق واقعی یعنی نثار کردن....عشق واقعی انسان را به سمت حفظ وحد�� و فردیت سوق میدهد.
★فروم،نظر فروید مبنی بر اینکه عشق اختصاصا تجلی غریزه جنسی ست،مورد نقد قرار داد.از نظر وی ارضای تنش جنسی فقط جزئی از انگیزه ی جاذبه ی دو جنس مخالف است.
★عشق جنسی بین دو انسان بیگانه با فرو ریختن مانع بین آن دو اشتباه گرفته می شود و چون شناخت انسانها فقط محدود به سطح یکدیگر است پس از شناخت ظاهری و کشف هستی یکدیگر پایان می یابد.و این تجارب بارها رخ می دهد و بیگانه ها آشنا می شوند و در جستجوی عشقی جدید می روند.اگر عشق زن و مرد عشقی برادرانه نباشد هر گز به پیوندی بیش از آنچه از پیوند گذرای عیاشی دست می دهد منتهی نخواهد شد.
★عشق مادر به فرزند از نوع نیاز و فداکاری کامل است در صورتی که عشق پدر برای برآوردن انتظارات و خواسته های اوست.
★عشق به خدا در ابتدای بشریت که انسان هنوز با طبیعت پیوند عمیقی دارد به صورت ماه،ستاره،حیوان،درخت و... نمود می یابد پس از گسترش کارهای دستی و ابزار،بت های دست ساخت جایگزین شده و سپس هنگامی که بشر انسان را بالاترین موجود زمین می یابد،به خدایانی با هیبت انسان رو می آورد.و همین خدایان از مادر سالار به پدر سالار تغییر مییابند که در واقع به ترتیب نماد خداوند بخشنده و خداوند عادل است؛تا سرانجام باور به خدا به تعادلی بین این دو میرسد و سرانجام انسان بالغ امروز باید به جایی برسد که که خدا را غیر قابل نام گذاری و اثبات بداند.
《"عشق به معنای ارضای جنسی دو جانبه و عشق به معنای کار تیمی و پناهگاهی برای گریختن از تنهایی دو صورت عادی از انحطاط عشق در جامعه امروزی غرب است که انگاره ی اجتماعی چنین عشقی بیمار گون به وجود آورده است."》
★از نظر نویسنده،انسان به علت آگاهی از خود به عنوان موجودی مستقل که هیچ گونه اراده ای در تولد و مرگ خویش ندارد و هراس از مرگ خود و اطرافیانش دچار اضطراب و نگرانی ست.سرچشمه تمامی اضطراب ها، جدایی و رهایی ست.بنابراین کوشش انسان همواره بر این بوده تا بر این حس فاءق آید.در گذشته ارتباط تنگاتنگ انسان و طبیعت،ازین رنج می کاسته اما با گذر زمان و پیشرفت تمدن روز به روزبر حس تنهایی افزوده می شود.عیاشی جنسی و می گساری شاید در ظاهر راهی برای فرار از جدایی باشد اما پس از زایل شدن خاصیت آن حس اضطراب فرد بیش از پیش میگردد.
★عشق راهی ست برای تسلط بر پوچی زندگی.عشق واقعی یعنی نثار کردن....عشق واقعی انسان را به سمت حفظ وحد�� و فردیت سوق میدهد.
★فروم،نظر فروید مبنی بر اینکه عشق اختصاصا تجلی غریزه جنسی ست،مورد نقد قرار داد.از نظر وی ارضای تنش جنسی فقط جزئی از انگیزه ی جاذبه ی دو جنس مخالف است.
★عشق جنسی بین دو انسان بیگانه با فرو ریختن مانع بین آن دو اشتباه گرفته می شود و چون شناخت انسانها فقط محدود به سطح یکدیگر است پس از شناخت ظاهری و کشف هستی یکدیگر پایان می یابد.و این تجارب بارها رخ می دهد و بیگانه ها آشنا می شوند و در جستجوی عشقی جدید می روند.اگر عشق زن و مرد عشقی برادرانه نباشد هر گز به پیوندی بیش از آنچه از پیوند گذرای عیاشی دست می دهد منتهی نخواهد شد.
★عشق مادر به فرزند از نوع نیاز و فداکاری کامل است در صورتی که عشق پدر برای برآوردن انتظارات و خواسته های اوست.
★عشق به خدا در ابتدای بشریت که انسان هنوز با طبیعت پیوند عمیقی دارد به صورت ماه،ستاره،حیوان،درخت و... نمود می یابد پس از گسترش کارهای دستی و ابزار،بت های دست ساخت جایگزین شده و سپس هنگامی که بشر انسان را بالاترین موجود زمین می یابد،به خدایانی با هیبت انسان رو می آورد.و همین خدایان از مادر سالار به پدر سالار تغییر مییابند که در واقع به ترتیب نماد خداوند بخشنده و خداوند عادل است؛تا سرانجام باور به خدا به تعادلی بین این دو میرسد و سرانجام انسان بالغ امروز باید به جایی برسد که که خدا را غیر قابل نام گذاری و اثبات بداند.
《"عشق به معنای ارضای جنسی دو جانبه و عشق به معنای کار تیمی و پناهگاهی برای گریختن از تنهایی دو صورت عادی از انحطاط عشق در جامعه امروزی غرب است که انگاره ی اجتماعی چنین عشقی بیمار گون به وجود آورده است."》
December 6, 2011
One of my favorite books. I've read it three times now, and i'll probably read it several more times in the future. I really appreciate what a "down to earth" way of dealing with his subject matter that Fromm has. He recognizes that no book can make you a more loving person, but he does recognize that by calling our attention to the myriad ways that we misunderstand, and deceive ourselves about love, we can begin to approach a better understanding of what it might take to become better lovers. He implicates everything from our philosophical assumptions to the way we work in a capitalist society to the way we endlessly pursue idle amusement over the development of the kind of character that energizes a person to act more lovingly in the world. Being principally a psychoanalyst, Fromm is also extremely helpful at helping us see the connections between how we act, how we think, and what we learned early on about the meaning (or illusion/delusion/frustration) of love. Another book I think I could benefit from reading every other year.
July 17, 2017
خیلی یاد گرفتم از این کتاب. مخصوصاً فصل آخر (تمرین عشق) که میشه گفت هر صفحهش، درسی برام داشت.
از متن کتاب:
دوست داشتن بدین معنی است که انسان خود را بدون هیچ ضمانتی واگذارد، خود را به طور کامل تسلیم کند، فقط به امید این که عشقش ممکن است در معشوق ایجاد عشق متقابل کند.
از متن کتاب:
دوست داشتن بدین معنی است که انسان خود را بدون هیچ ضمانتی واگذارد، خود را به طور کامل تسلیم کند، فقط به امید این که عشقش ممکن است در معشوق ایجاد عشق متقابل کند.
August 11, 2020
Un libro del cual me llevo varias enseñanzas importantes, empieza muy bien pero conforme avanzan las páginas se vuelve un poco tedioso cuando adentra en el psicoanálisis y en ocasiones sientes que esto es un libro de autoayuda, lo cual aunque no fuera mucho de mi agrado lo comprendo, ya que se necesita un sustento teórico para dar sus opiniones y a la vez debe de intentar ser muy práctico y simple en sus enseñanzas para llegar a la mayor cantidad de público, para poder transmitir ese mensaje que tanta falta nos hace, sobre aprender de la actividad de “amar” en todos sus aspectos.
“el bien y el mal no existen si no hay libertad para desobedecer”
"en el amor se da la paradoja de dos seres que se convierten en uno, y no obstante, siguen siendo dos”
“el amor solo comienza a desarrollarse cuando amamos a quienes no necesitamos para nuestros fines personales”
“la idea de una relación que puede disolverse fácilmente si no resulta exitosa es tan errónea como la idea de que tal relación no debe disolverse bajo ninguna circunstancia”
“la sociedad contemporánea predica el ideal de la igualdad no individualizada, porque necesita átomos humanos, todos idénticos, para hacerlos funcionar en masa, suavemente, sin fricción; todos obedecen las mismas órdenes y no obstante, todos están convencidos de que siguen sus propios deseos.”
“el bien y el mal no existen si no hay libertad para desobedecer”
"en el amor se da la paradoja de dos seres que se convierten en uno, y no obstante, siguen siendo dos”
“el amor solo comienza a desarrollarse cuando amamos a quienes no necesitamos para nuestros fines personales”
“la idea de una relación que puede disolverse fácilmente si no resulta exitosa es tan errónea como la idea de que tal relación no debe disolverse bajo ninguna circunstancia”
“la sociedad contemporánea predica el ideal de la igualdad no individualizada, porque necesita átomos humanos, todos idénticos, para hacerlos funcionar en masa, suavemente, sin fricción; todos obedecen las mismas órdenes y no obstante, todos están convencidos de que siguen sus propios deseos.”
August 26, 2015
I couldn't finish it. I just couldn't. Not only does it focus on the psyche through an exclusively heteronormative lens (which made me uncomfortable, yeah, but wasn't an outright deal breaker then), but it also drew too many conclusions based on the outdated archetype of a cartoonishly puffed-up man enslaved by the faculties of reasoning and logic and other things dickweeds of history have attached inalienably to machismo (but never the capacity for love!) and that of the woman who is (of course!) simultaneously soft and the salt of the earth as well as its goddamn scourge.
What few beautiful and telling ideas pertaining to erotic, familial, and self-love expounded upon in Fromm's self-help (oh god, self-HELP...?)book are ultimately founded upon harmful psychoanalytic hooplah-relics that were abandoned in the late 20th century for a reason.
Just. No. No.
What few beautiful and telling ideas pertaining to erotic, familial, and self-love expounded upon in Fromm's self-help (oh god, self-HELP...?)book are ultimately founded upon harmful psychoanalytic hooplah-relics that were abandoned in the late 20th century for a reason.
Just. No. No.
August 1, 2016
من این کتاب رو هدیه گرفتم، از طرف کسی که فکر می کرد تو عشق ورزیدن و یا دوست داشتن مشکل دارم. احتمالا دوست عزیزم فکر می کرد با خوندن این کتاب می تونم تا حدی مشکلم رو حل کنم، اما وقتی خط به خط این کتاب رو می خوندم تازه فهمیدم که عشق اصلا چیزی نیست که راحت بشه به دستش آورد و راحت هم نگهش داشت.
اریک فروم بسیار ماهرانه تو این کتاب انواع رابطه های عاشقانه، مثل رابطه والدین-فرزندی، خدا-مخلوق، عشق به جنس مخالف .. رو توضیح می ده و کمک می کنه تفاوت اینا رو بفهمیم تا اونا رو با هم اشتباه نگیریم.
کتاب شامل سه بخش نظریه ی عشق، عشق و انحطاط آن در جامعه معاصر غرب (که الان دیگه شرقم بهش اضافه می شه) و تمرین عشق هست.
کتاب تونسته به چاپ سی و یکم برسه که به نظرم به خاطر عنوانش بوده، که عوام مردم، تصور می کنند با خوندن این کتاب می تونند راحتتر دوست داشته باشند و دوست داشته بشند. که اصلا این طور نیست. اتفاقا با خوندن این کتاب همه چی سختتر خواهد شد.
خوندن این کتاب رو حتما توصیه می کنم. کمک می کنه با دید فلسفی به دوست داشتن نگاه کنید. ترجمه ی تقریبا روانی هم داره.
"جملات قصار کتاب"
صفحه 7/
آنکه هیچ نمی داند، به چیزی عشق نمی ورزد. آنکه از عهده ی هیچ کاری بر نمی آید، هیچ نمی فهمد، آنکه هیچ نمی فهمد، بی ارزش است. ولی آنکه می فهمد، بی گمان عشق می ورزد، مشاهده می کند، می بیند... هرچه بیشتر دانش آدمی در چیزی ذاتی باشد، عشق بدان بزرگتر است... هر که فکر کند همه ی میوه ها در همان وقت می رسند که توت فرنگی، از انگور چیزی نمی داند. "پاراسلوس"
صفحه 36/
انسان را به عنوان انسان ورباطه اش را با دنیا به عنوان یک رابطه انسانی فرض کنید، در نظر بگیرید که عشق را تنها با عشق می توان مبادله کرد، واعتماد را با اعتماد و بر همین قیاس. اگر بخواهید از هنر لذت ببرید، باید آموزش هنری دیده باشید، اگر بخواهید در دیگران موثر باشید، خودتان باید واقعا شخصی پرشور و عامل نفوذ در مردم باشید. هر یک از روباط شما با انسان و با طبیعت مبین زندگی فردی و حقیقی شما، که بیانی از خواست ارادی شماست، باشد. اگر شما بدون اینکه طلب عشق کنید، عشق می ورزید، یعنی اگر عشق شما عشقی است که قدرت تولید عشق را ندارد، اگر به وسیله ی تجلی زندگی به عنوان یک عاشق از خودتان یک معشوق نساخته اید، عشق شما ناتوان است، که یک بدبختی است.
صفحه 52/
عشق کودکانه از این اصل پیروی می کند که:" من دوست دارم چون دوستم دارند."، عشق پخته و کامل از این اصل که: "مرا دوست دارند چون دوست دارم" عشق نابالغ می گوید:" من تورا دوست دارم برای اینکه به ت�� نیازمندم". عشق رشد یافته می گوید:" من به تو نیازمندم چون دوستت دارم".
اریک فروم بسیار ماهرانه تو این کتاب انواع رابطه های عاشقانه، مثل رابطه والدین-فرزندی، خدا-مخلوق، عشق به جنس مخالف .. رو توضیح می ده و کمک می کنه تفاوت اینا رو بفهمیم تا اونا رو با هم اشتباه نگیریم.
کتاب شامل سه بخش نظریه ی عشق، عشق و انحطاط آن در جامعه معاصر غرب (که الان دیگه شرقم بهش اضافه می شه) و تمرین عشق هست.
کتاب تونسته به چاپ سی و یکم برسه که به نظرم به خاطر عنوانش بوده، که عوام مردم، تصور می کنند با خوندن این کتاب می تونند راحتتر دوست داشته باشند و دوست داشته بشند. که اصلا این طور نیست. اتفاقا با خوندن این کتاب همه چی سختتر خواهد شد.
خوندن این کتاب رو حتما توصیه می کنم. کمک می کنه با دید فلسفی به دوست داشتن نگاه کنید. ترجمه ی تقریبا روانی هم داره.
"جملات قصار کتاب"
صفحه 7/
آنکه هیچ نمی داند، به چیزی عشق نمی ورزد. آنکه از عهده ی هیچ کاری بر نمی آید، هیچ نمی فهمد، آنکه هیچ نمی فهمد، بی ارزش است. ولی آنکه می فهمد، بی گمان عشق می ورزد، مشاهده می کند، می بیند... هرچه بیشتر دانش آدمی در چیزی ذاتی باشد، عشق بدان بزرگتر است... هر که فکر کند همه ی میوه ها در همان وقت می رسند که توت فرنگی، از انگور چیزی نمی داند. "پاراسلوس"
صفحه 36/
انسان را به عنوان انسان ورباطه اش را با دنیا به عنوان یک رابطه انسانی فرض کنید، در نظر بگیرید که عشق را تنها با عشق می توان مبادله کرد، واعتماد را با اعتماد و بر همین قیاس. اگر بخواهید از هنر لذت ببرید، باید آموزش هنری دیده باشید، اگر بخواهید در دیگران موثر باشید، خودتان باید واقعا شخصی پرشور و عامل نفوذ در مردم باشید. هر یک از روباط شما با انسان و با طبیعت مبین زندگی فردی و حقیقی شما، که بیانی از خواست ارادی شماست، باشد. اگر شما بدون اینکه طلب عشق کنید، عشق می ورزید، یعنی اگر عشق شما عشقی است که قدرت تولید عشق را ندارد، اگر به وسیله ی تجلی زندگی به عنوان یک عاشق از خودتان یک معشوق نساخته اید، عشق شما ناتوان است، که یک بدبختی است.
صفحه 52/
عشق کودکانه از این اصل پیروی می کند که:" من دوست دارم چون دوستم دارند."، عشق پخته و کامل از این اصل که: "مرا دوست دارند چون دوست دارم" عشق نابالغ می گوید:" من تورا دوست دارم برای اینکه به ت�� نیازمندم". عشق رشد یافته می گوید:" من به تو نیازمندم چون دوستت دارم".
September 25, 2021
“الحب نشاط، وليس شعورًا سلبيًا، إنه الوقوف وليس الوقوع. وبأشد الطرق عمومية يمكن وصف الطابع الإيجابي بقولنا أن الحب هو العطاء أساسًا وليس التلقي”.
June 7, 2020
''Τα αγαθά κόποις κτώνται''. Γύρω από αυτόν τον πυρήνα περιστρέφεται η ουσία του συγκεκριμένου βιβλίου. Υπό την παραδοχή πως ''Χωρίς την αγάπη η ανθρωπότητα δε θα μπορούσε να υπάρχει ούτε μια μέρα'' ο Erich Fromm ισχυρίζεται πως η αγάπη, ως υπέρτατο αγαθό, δεν είναι το συναίσθημα εκείνο που μόνο ορισμένοι εκλεκτοί θα έχουν την τύχη να βιώσουν, αλλά πρόκειται για μια τέχνη, και όπως όλες οι τέχνες για να την αποκτήσεις πρέπει να κοπιάσεις και να μοχθήσεις. Και άρα, εφόσον δεν έγκειται στην τύχη μπορούν όλοι να την ονειρεύονται και να τη γεύονται, με την προϋπόθεση ότι γνωρίζουν πώς να το κάνουν.
Το κακό είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν πως η πράξη της αγάπης είναι εύκολη και πως το δύσκολο είναι να βρείς το κατάλληλο αντικείμενο, έναν άνθρωπο δηλαδή που να θεωρείς άξιο να αγαπήσεις και να σε αγαπήσει. Και εφόσον στο σύγχρονο κόσμο ο κάθε άνθρωπος επιλέγει μόνος του το αντικείμενο της αγάπης του (σε αντίθεση με παλαιότερα που συνήθως υπήρχε μεσάζων), αυτό ενισχύει την αξία του αντικειμένου και υποβαθμίζει περισσότερο την αξία της πράξης. Και για αυτό: ''Σχεδόν καμιά προσπάθεια, κανένα έργο, δεν αρχίζει με τόσο μεγάλες ελπίδες και προσδοκίες, όπως αρχίζει η αγάπη, και ωστόσο τίποτα δεν αποτυχαίνει τόσο συχνά όσο αυτή''.
Αυτό που μανιωδώς επιθυμεί ο άνθρωπος καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι η αποφυγή της μοναξιάς μέσω της συνένωσής του με άλλους ανθρώπους. Αυτό όμως που συνήθως πετυχαίνει είναι μια ψευτοσυνένωση που καλύτερα θα τη χαρακτηρίζαμε συμμόρφωση και υποταγή. Διότι για να πετύχει μια συνένωση μεταξύ ανθρώπων πρέπει να βασίζεται στο ώριμο συναίσθημα της διατήρησης της ατομικής ακεραιότητας. Με λίγα λόγια ''Ώριμη αγάπη είναι η κατάσταση όπου δύο άτομα γίνονται ένα και ωστόσο παραμένουν δύο'' !!
Για να αγαπήσεις κάποιον πρέπει πρώτα να αποδεχτείς ότι πρέπει να του δώσεις κομμάτια του εαυτού σου. Αλλά για να το καταφέρεις αυτό πρέπει να αντιληφθείς το δόσιμο όχι ως χάσιμο, αλλά ως απόδειξη του πλούτου σου. ''Πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει, αλλά αυτός που δίνει''. Αν γνωρίζεις την τέχνη της αγάπης δεν μπορείς να αγαπάς ένα μόνο πρόσωπο και να είσαι αδιάφορος για τον υπόλοιπο κόσμο αφού η πράξη της αγάπης δεν γνωρίζει περιορισμούς: ''Αν πραγματικά αγαπώ έναν άνθρωπο, αγαπώ όλους τους ανθρώπους, αγαπώ τον κόσμο, αγαπώ τη ζωή. Αν μπορώ να πω σε κάποιον άλλο σ'αγαπώ, πρέπει να είμαι ικανός να πω αγαπώ σε σένα όλους, αγαπώ μέσα από σένα όλο τον κόσμο, αγαπώ μέσα σε σένα και τον εαυτό μου'' !!! (Κι αγαπώ κι όλο τον κόσμο γιατί ζεις και εσύ μαζί..)
Υπό το πρίσμα αυτό εξετάζει όλες τις μορφές αγάπης: τη μητρική, την αδερφική, την ερωτική, την αγάπη στον εαυτό μας και την αγάπη στο Θεό προσπαθώντας να καταλάβει πώς από το νηπιακό στάδιο ''αγαπώ γιατί αγαπιέμαι'' περνάμε στο ώριμο στάδιο ''αγαπιέμαι γιατί αγαπώ''. Πώς απ'το ''σ'αγαπώ γιατί σε χρειάζομαι'' περνάμε στο ''σε χρειάζομαι γιατί σ'αγαπώ''.
Κατά τη γνώμη μου το πιο ενδιαφέρον κεφάλαιο ήταν η προσέγγιση της αγάπης για το Θεό. Ουσιαστικά αντιπαραθέτει στην αριστοτελική θεωρία των δυτικών θρησκειών με την παράδοξη λογική των ανατολικών θρησκειών. Η αριστοτελική λογική θεωρεί πως αν το Α είναι Α, τότε το Α δεν μπορεί να είναι και μη Α. Δηλαδή εάν ισχυριστούμε πώς ο Θεός είναι καλός, σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι και κακός. Η παράδοξη λογική θεωρεί πως ο άνθρωπος συλλαμβάνει την πραγματικότητα ως αντιθέσεις (αν υπάρχει το καλό, υπάρχει και το κακό). Εφόσον ο Θεός αποτελεί την υπέρτατη πραγματικότητα, κανένας θετικός σχολιασμός δεν μπορεί να γίνει για την περιγραφή του θείου γιατί έτσι αιωρείται η ιδεά πως μπορεί να γίνει και κακός. Αντ' αυτού προτιμούν τις αρνήσεις λέγοντας για παράδειγμα ''ο θεός δεν είναι κακός''.
''Κι ωστόσο, ο άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίσει τι είναι ο Θεός, ακόμα κι αν γνωρίζει πολύ καλά τι δεν είναι! Έτσι, γεμάτος με το τίποτα, ο νους αναζητά επίμονα το υπέρτατο αγαθό''!!!
Δε θα χαρακτήριζα το βιβλίο αυτό ως βιβλίο αυτοβοήθειας, υπό την έννοια πως δεν σου υποδεικνύει τι να κάνεις και πώς. Γραμμένο από έναν γερμανοεβραίο φιλόσοφο, ψυχαναλυτή και κοινωνικό αναλυτή που έζησε στα χρόνια των μεγάλων πολέμων (1900 - 1980) και άρα επηρεάστηκε από τους εβραϊκούς διωγμούς, εξετάζει τις κοινωνικές και πολιτιστικές εκτάσεις της αγάπης και προσπαθεί να καταλάβει γιατί ο άνθρωπος σκέφτεται όπως σκέφτεται, γιατί δρα όπως δρα, γιατί πιστεύει σε όσα πιστεύει. Τι υποκινεί την ανάγκη του ανθρώπου να είναι αποδεκτός και αξιαγάπητος; Είναι ένα βιβλίο που σε αναγκάζει να σκεφτείς, να διαφωνήσεις, να συμφωνήσεις εν μέρει, να ταυτιστείς πλήρως ή ίσως και να δεις τυπωμένες στο χαρτί μερικές δικές σου αζύμωτες σκέψεις.
Το κακό είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν πως η πράξη της αγάπης είναι εύκολη και πως το δύσκολο είναι να βρείς το κατάλληλο αντικείμενο, έναν άνθρωπο δηλαδή που να θεωρείς άξιο να αγαπήσεις και να σε αγαπήσει. Και εφόσον στο σύγχρονο κόσμο ο κάθε άνθρωπος επιλέγει μόνος του το αντικείμενο της αγάπης του (σε αντίθεση με παλαιότερα που συνήθως υπήρχε μεσάζων), αυτό ενισχύει την αξία του αντικειμένου και υποβαθμίζει περισσότερο την αξία της πράξης. Και για αυτό: ''Σχεδόν καμιά προσπάθεια, κανένα έργο, δεν αρχίζει με τόσο μεγάλες ελπίδες και προσδοκίες, όπως αρχίζει η αγάπη, και ωστόσο τίποτα δεν αποτυχαίνει τόσο συχνά όσο αυτή''.
Αυτό που μανιωδώς επιθυμεί ο άνθρωπος καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι η αποφυγή της μοναξιάς μέσω της συνένωσής του με άλλους ανθρώπους. Αυτό όμως που συνήθως πετυχαίνει είναι μια ψευτοσυνένωση που καλύτερα θα τη χαρακτηρίζαμε συμμόρφωση και υποταγή. Διότι για να πετύχει μια συνένωση μεταξύ ανθρώπων πρέπει να βασίζεται στο ώριμο συναίσθημα της διατήρησης της ατομικής ακεραιότητας. Με λίγα λόγια ''Ώριμη αγάπη είναι η κατάσταση όπου δύο άτομα γίνονται ένα και ωστόσο παραμένουν δύο'' !!
Για να αγαπήσεις κάποιον πρέπει πρώτα να αποδεχτείς ότι πρέπει να του δώσεις κομμάτια του εαυτού σου. Αλλά για να το καταφέρεις αυτό πρέπει να αντιληφθείς το δόσιμο όχι ως χάσιμο, αλλά ως απόδειξη του πλούτου σου. ''Πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει, αλλά αυτός που δίνει''. Αν γνωρίζεις την τέχνη της αγάπης δεν μπορείς να αγαπάς ένα μόνο πρόσωπο και να είσαι αδιάφορος για τον υπόλοιπο κόσμο αφού η πράξη της αγάπης δεν γνωρίζει περιορισμούς: ''Αν πραγματικά αγαπώ έναν άνθρωπο, αγαπώ όλους τους ανθρώπους, αγαπώ τον κόσμο, αγαπώ τη ζωή. Αν μπορώ να πω σε κάποιον άλλο σ'αγαπώ, πρέπει να είμαι ικανός να πω αγαπώ σε σένα όλους, αγαπώ μέσα από σένα όλο τον κόσμο, αγαπώ μέσα σε σένα και τον εαυτό μου'' !!! (Κι αγαπώ κι όλο τον κόσμο γιατί ζεις και εσύ μαζί..)
Υπό το πρίσμα αυτό εξετάζει όλες τις μορφές αγάπης: τη μητρική, την αδερφική, την ερωτική, την αγάπη στον εαυτό μας και την αγάπη στο Θεό προσπαθώντας να καταλάβει πώς από το νηπιακό στάδιο ''αγαπώ γιατί αγαπιέμαι'' περνάμε στο ώριμο στάδιο ''αγαπιέμαι γιατί αγαπώ''. Πώς απ'το ''σ'αγαπώ γιατί σε χρειάζομαι'' περνάμε στο ''σε χρειάζομαι γιατί σ'αγαπώ''.
Κατά τη γνώμη μου το πιο ενδιαφέρον κεφάλαιο ήταν η προσέγγιση της αγάπης για το Θεό. Ουσιαστικά αντιπαραθέτει στην αριστοτελική θεωρία των δυτικών θρησκειών με την παράδοξη λογική των ανατολικών θρησκειών. Η αριστοτελική λογική θεωρεί πως αν το Α είναι Α, τότε το Α δεν μπορεί να είναι και μη Α. Δηλαδή εάν ισχυριστούμε πώς ο Θεός είναι καλός, σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι και κακός. Η παράδοξη λογική θεωρεί πως ο άνθρωπος συλλαμβάνει την πραγματικότητα ως αντιθέσεις (αν υπάρχει το καλό, υπάρχει και το κακό). Εφόσον ο Θεός αποτελεί την υπέρτατη πραγματικότητα, κανένας θετικός σχολιασμός δεν μπορεί να γίνει για την περιγραφή του θείου γιατί έτσι αιωρείται η ιδεά πως μπορεί να γίνει και κακός. Αντ' αυτού προτιμούν τις αρνήσεις λέγοντας για παράδειγμα ''ο θεός δεν είναι κακός''.
''Κι ωστόσο, ο άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίσει τι είναι ο Θεός, ακόμα κι αν γνωρίζει πολύ καλά τι δεν είναι! Έτσι, γεμάτος με το τίποτα, ο νους αναζητά επίμονα το υπέρτατο αγαθό''!!!
Δε θα χαρακτήριζα το βιβλίο αυτό ως βιβλίο αυτοβοήθειας, υπό την έννοια πως δεν σου υποδεικνύει τι να κάνεις και πώς. Γραμμένο από έναν γερμανοεβραίο φιλόσοφο, ψυχαναλυτή και κοινωνικό αναλυτή που έζησε στα χρόνια των μεγάλων πολέμων (1900 - 1980) και άρα επηρεάστηκε από τους εβραϊκούς διωγμούς, εξετάζει τις κοινωνικές και πολιτιστικές εκτάσεις της αγάπης και προσπαθεί να καταλάβει γιατί ο άνθρωπος σκέφτεται όπως σκέφτεται, γιατί δρα όπως δρα, γιατί πιστεύει σε όσα πιστεύει. Τι υποκινεί την ανάγκη του ανθρώπου να είναι αποδεκτός και αξιαγάπητος; Είναι ένα βιβλίο που σε αναγκάζει να σκεφτείς, να διαφωνήσεις, να συμφωνήσεις εν μέρει, να ταυτιστείς πλήρως ή ίσως και να δεις τυπωμένες στο χαρτί μερικές δικές σου αζύμωτες σκέψεις.
June 14, 2012
Have you ever held an idea so closely to the sides of your skull, you could never find the words or phrases to articulate it until someone stopped by and presented you with exactly what you had been searching for? Erich Fromm did this for me in the context of mature and fulfilling relationships. In the words of a good friend "more people should realized that 'serious' philosophers devote think about such things" - 'such things' being how interpersonal relationships are the bedrock of most human beings' sanity, and the fact that most of us have the incredible ability to create very unhealthy relationships.
Fromm tells us that first, being an happy, full person on your own, full of self-love, discipline, and productivity is necessary. Then, wishing for all the same in another human being, creates a bridge of emotion. Respect, awareness, and rationality then form the basis of "practicing" love.
Above all, Fromm tells us that loving someone is a decision, and as such, we have full control over our relationships with others and the satisfaction that we derive from them.
As a critique, I will say this: Fromm very obviously had little understanding (or concern with) homosexuality, or any other sexual identity not in line with heterosexual, adult couples. This ignorance on his part is apparent at a point in his writing, but I feel also colors his opinions on fatherhood and the relationship between parents and children. After all, if one believes that a parent's role is directly related to their gender to the extent that it restricts and forms their emotional attachments, then that person could not understand healthy and fulfilled couples of the same gender (or no gender) who successfully fill all the necessary roles of parenthood.
Fromm tells us that first, being an happy, full person on your own, full of self-love, discipline, and productivity is necessary. Then, wishing for all the same in another human being, creates a bridge of emotion. Respect, awareness, and rationality then form the basis of "practicing" love.
Above all, Fromm tells us that loving someone is a decision, and as such, we have full control over our relationships with others and the satisfaction that we derive from them.
As a critique, I will say this: Fromm very obviously had little understanding (or concern with) homosexuality, or any other sexual identity not in line with heterosexual, adult couples. This ignorance on his part is apparent at a point in his writing, but I feel also colors his opinions on fatherhood and the relationship between parents and children. After all, if one believes that a parent's role is directly related to their gender to the extent that it restricts and forms their emotional attachments, then that person could not understand healthy and fulfilled couples of the same gender (or no gender) who successfully fill all the necessary roles of parenthood.
March 11, 2014
إذا أحببنا شخصاً فإننا نحترمه.. إن معنى الإحترام هنا هو القدرة على تقبل من نحب كما هو، تقبل ذاته الفريدة عنا. أريد من الشخص الذي أحبه أن يزدهر وينمو من أجله هو، لا من أجلي أنا.. أريد أن أحبه كما هو، وأن أشعر به كما يريد أن يكون، وليس كما أريد أن يكون.
إذا أحببنا شخصاً فإننا نحترم شخصيته المستقلة، الإحترام يكون مبنياً على أسس الحرية. "الحب هو وليد الحرية"، وليس وليد السيطرة*.ه
January 31, 2020
“Love is not only a relationship with a specific person; it is an attitude, a guiding of our character that determines the type of relationship of a person has with the world as a whole, not with an object or a person.”
February 24, 2020
"لا يكون الحب ممكنا الا إذا تواصل شخصان معا من مركز وجودهما ، ومن ثم إذا عاش كل منهما نفسه من مركز وجوده في هذة (الإعاشة المركزية) تكمن الحقيقة الانسانية ، هنا فقط تكمن الحياة ، هنا فقط يوجد أساس الحياة ، فالحب هو تحد دائم و ليس مستقرا للراحة ، بل هو تحرك ونمو وعمل مشترك ، حتي إذا كان هناك تناغم او صراع ، فرح أو كان هنالك حزن ، فهمي مجرد مسائل ثانوية بالنسبة للحب "
يتحدث إريك فروم في كتاب صغير الصفحات مكثف المحتوي عن فن الحب ، يري أولاً فروم أن الإنسان في حاجة للحب لقهر إحساسه بالوحدة نتيجة إنفصاله عن الطبيعة فأصل الإنسان هو الطبيعة - النفس البشرية ليست من نفس طينة الجسد - لذلك يلجأ الإنسان للحب كطريق سريع ولكن مليئ بالمخاطر للعودة للطبيعة مرة أخري ، بداية من الحب الذي يتلقاه الطفل من الأم يبدء إدمان الإنسان البشري للحب والأهتمام والأم هنا هي المصدر الاول والاقوي له فهي تعطي الحب بلا إنتظار او تفكر في العائد الشخصي لها من إعطائه ، في المرحلة الثانية يبدء الطفل تعلقه بالأب ، والأب علي خلاف الأم الحب عنده مشروط بالأفعال التي يقوم بها الطفل فإذا أحسن الفعل تلقي الحب والثناء وإذا أساء تعرض الطفل للتوبيخ والذم ، يري فروم أن المراحل الاولي للحب عند الطفل تشكل الضمير البشري ، فالإنسان السوي يحب الخير لنفسه وللأخرين (حب الأم) ويفكر في عواقب أفعاله قبل القيام بها (حب الأب) .
في الفصل الثاني يقسم فروم الحب ل 5 أنواع ترتب حسب أسبقية التلقي (الحب أمومي -الحب الأخوي - الحب الشبقي - حب الذات - حب الله ) ، يري فيروم أن أي إختلال في مرحلة من مراحل الحب الخمسة يؤدي لمشاكل تترسب وتبقي في العقل الباطن ، الإنسان يبدء بحب أمه وحب والده أولاً ثم ينتقل لحب أخوته وحب أصدقائه وعند البلوغ يبد في البحث عن ذاته - قد يبدء البعض في البحث عنها قبل البلوغ - ثم الحب الشبقي كمرحلة أساسية من مراحل البلوغ وليس كسبب أساسي للحب وفي النهاية الحب الأعظم وهو حب الله ، حب الله عند فروم هو الحب الأعظم ففيه يجد الإنسان نفسه وذاته ويصل للطبيعة التي يفتقدها (لاحظ تأثر فروم بالصوفيه) فبين الصلاه أو إعمار الأرض أو التحلي بالأخلاق القومية يحب الإنسان نفسه ومن ثم يبدء يحب الأخرين .
في الفصل الثالث يشرح فيروم مفهوم السيولة التي تعرض له الحب بسبب نمط الحياة الرأسماليه ، في المجتمع الرأسمالي يتحول الإنسان لمستهلك ويتحول كل ما يحيط به لمنتج محتمل يمكن إستخدامه فيما بعد ، يعتبر الإنسان في المجتمع الرأسمالي مشاعره كمنتج أيضاً يمنحه لمن يستحق وينتظر الحب والقبول ممن يراه مناسباً لطبقته الإجتماعية أو مساوي له في الخواص الشكليه أو المادية وهو ما أفسد الحب بأنواعه في مجتمعنا ، الإنسان يحب صديقه فقط لكي يستفيد منه في وقت ما ، يحب فتاه فقط لأنه يراه مناسبه لشكله الإجتماعي او ستفيد شكله الإجتماعي او يراها جذ��به ويهمل تماما الحاجة الأساسية للحب ألا وهي الإندماج مع الأخر أن يكون الإثنان شخص واحد مما يتطلب أن يكون لديهم هما الإثنان القدرة علي الحوار والتقارب الفكري .
في الفصل الرابع ونهاية الفصل الثالث شرح فروم المشاكل الناتجة بسبب الإخفاق في أي مرحلة من المراحل الخمس المذكوره أعلاه ، فقد يعتمد الإنسان إعتماداً تاما علي شريكه في الحياه نتيجة إفتقاده للحب من الأم او الأب في مرحلة الطفوله أو قد يعتمد علي الوالدين نتيجة عدم تخلصه من مراحل الحب الطفولي حتي الأن (نظرية فرويد في تفسير أسباب الحب) ، في بداية الفصل الرابع يتحدث عن فن الحب ، وفن الحب من وجهة نظر فروم مثل أي فن في حاجة للتركيز والصبر والإستعداد للتضحية والتقارب الفكري من الجانبين كما يتمني أن يكون للحب وصفة سحرية لأي منا ولكن الحب كما الدين - كما وصفه فروم نفسه - تجربة روحية تختلف من شخص لأخر المهم أن لا يكون الحب مقصوراً علي شخص دون غيره فمن لا يحب الناس لا يمكن أن يحب نفسه .
يتحدث إريك فروم في كتاب صغير الصفحات مكثف المحتوي عن فن الحب ، يري أولاً فروم أن الإنسان في حاجة للحب لقهر إحساسه بالوحدة نتيجة إنفصاله عن الطبيعة فأصل الإنسان هو الطبيعة - النفس البشرية ليست من نفس طينة الجسد - لذلك يلجأ الإنسان للحب كطريق سريع ولكن مليئ بالمخاطر للعودة للطبيعة مرة أخري ، بداية من الحب الذي يتلقاه الطفل من الأم يبدء إدمان الإنسان البشري للحب والأهتمام والأم هنا هي المصدر الاول والاقوي له فهي تعطي الحب بلا إنتظار او تفكر في العائد الشخصي لها من إعطائه ، في المرحلة الثانية يبدء الطفل تعلقه بالأب ، والأب علي خلاف الأم الحب عنده مشروط بالأفعال التي يقوم بها الطفل فإذا أحسن الفعل تلقي الحب والثناء وإذا أساء تعرض الطفل للتوبيخ والذم ، يري فروم أن المراحل الاولي للحب عند الطفل تشكل الضمير البشري ، فالإنسان السوي يحب الخير لنفسه وللأخرين (حب الأم) ويفكر في عواقب أفعاله قبل القيام بها (حب الأب) .
في الفصل الثاني يقسم فروم الحب ل 5 أنواع ترتب حسب أسبقية التلقي (الحب أمومي -الحب الأخوي - الحب الشبقي - حب الذات - حب الله ) ، يري فيروم أن أي إختلال في مرحلة من مراحل الحب الخمسة يؤدي لمشاكل تترسب وتبقي في العقل الباطن ، الإنسان يبدء بحب أمه وحب والده أولاً ثم ينتقل لحب أخوته وحب أصدقائه وعند البلوغ يبد في البحث عن ذاته - قد يبدء البعض في البحث عنها قبل البلوغ - ثم الحب الشبقي كمرحلة أساسية من مراحل البلوغ وليس كسبب أساسي للحب وفي النهاية الحب الأعظم وهو حب الله ، حب الله عند فروم هو الحب الأعظم ففيه يجد الإنسان نفسه وذاته ويصل للطبيعة التي يفتقدها (لاحظ تأثر فروم بالصوفيه) فبين الصلاه أو إعمار الأرض أو التحلي بالأخلاق القومية يحب الإنسان نفسه ومن ثم يبدء يحب الأخرين .
في الفصل الثالث يشرح فيروم مفهوم السيولة التي تعرض له الحب بسبب نمط الحياة الرأسماليه ، في المجتمع الرأسمالي يتحول الإنسان لمستهلك ويتحول كل ما يحيط به لمنتج محتمل يمكن إستخدامه فيما بعد ، يعتبر الإنسان في المجتمع الرأسمالي مشاعره كمنتج أيضاً يمنحه لمن يستحق وينتظر الحب والقبول ممن يراه مناسباً لطبقته الإجتماعية أو مساوي له في الخواص الشكليه أو المادية وهو ما أفسد الحب بأنواعه في مجتمعنا ، الإنسان يحب صديقه فقط لكي يستفيد منه في وقت ما ، يحب فتاه فقط لأنه يراه مناسبه لشكله الإجتماعي او ستفيد شكله الإجتماعي او يراها جذ��به ويهمل تماما الحاجة الأساسية للحب ألا وهي الإندماج مع الأخر أن يكون الإثنان شخص واحد مما يتطلب أن يكون لديهم هما الإثنان القدرة علي الحوار والتقارب الفكري .
في الفصل الرابع ونهاية الفصل الثالث شرح فروم المشاكل الناتجة بسبب الإخفاق في أي مرحلة من المراحل الخمس المذكوره أعلاه ، فقد يعتمد الإنسان إعتماداً تاما علي شريكه في الحياه نتيجة إفتقاده للحب من الأم او الأب في مرحلة الطفوله أو قد يعتمد علي الوالدين نتيجة عدم تخلصه من مراحل الحب الطفولي حتي الأن (نظرية فرويد في تفسير أسباب الحب) ، في بداية الفصل الرابع يتحدث عن فن الحب ، وفن الحب من وجهة نظر فروم مثل أي فن في حاجة للتركيز والصبر والإستعداد للتضحية والتقارب الفكري من الجانبين كما يتمني أن يكون للحب وصفة سحرية لأي منا ولكن الحب كما الدين - كما وصفه فروم نفسه - تجربة روحية تختلف من شخص لأخر المهم أن لا يكون الحب مقصوراً علي شخص دون غيره فمن لا يحب الناس لا يمكن أن يحب نفسه .
June 20, 2019
ان كنت تتوقع أن الكتاب هو وصفه للحب فأنك حتما ستصاب بالخيبة😁..
الكتاب صغير الحجم ،كبير المعنى،ضخم المعلومات.
تناول الكاتب العديد من الأفكار بطابع فلسفي، الكتاب يناقش ويحلل الحب، عند قراءة هذا الكتاب يتضح لك ان الحب ليس فقط تعلق شخص بشخص آخر يعني أنه حب !وليس كل ما يرى في الإعلام والافلام هو حب . أصبح سلعة الإنسان سلعة مستهلكه.
عندما ولد الإنسان لم يكن منفصلا باتصاله الشديد ب الأم فهي التي تعتني به تهتم به وتراعيه هذه هي الوحده التكافلية لكن عندما وعى وأصبح أكبر من قبل انفصل عن كل هذا لذلك أصبح يبحث لطريقة أخرى يوجد الحب والاهتمام بها .
ذكر إريك عبارة :أن الإنسان ولد اول مرة بذلك الاتحاد الذي حدث في الرحم ويولد مرة ثانية باتحاد الحب.
وضح الكاتب أن الحب يجب أن يكون (حب ناضج ) وذلك عن طريق المحافظة على تفرده وفي الوقت ذاته أن يعيش ذاته بالمقابل أن لا يصبح هو الطرف الآخر يبقى محافظ على كيانه وعلى أسلوبه أن لا يغيره ويصبح نسخه من الشخص الذي يريده.
لم يتكلم الكاتب عن العاشق والعاشقه بل طرح موضوع الحب بشكل مختلف تماما ،تكلم عن الحب الأبوي ،عن حب الله ،عن حب الأم ، عن حب الذات وأوضح أن على الإنسان أن يحب ذاته أن لم يستطع أن يحب ذاته لا يستطيع أن يحب الآخرين. لذلك أوضح أن حب الذات ليس أنانية حسب ما يقولونه الناس وما هو متداول بينهم بل على العكس الحب الذاتي هو أساس حب الآخرين.
عند قرائتك لهذا الكتاب تبتعد عن مقولة (لا شيء أسهل من الحب)بل تكتشف أن الحب فن واذا كنت تريد أن تحصل عليه عليك معرفة أساس ذلك الفن .
مهما تكلمت لا استطيع ان أوصل الفكره والمعلومات الهائلة الموجودة في هذا الكتاب، الكثير والكثير، أخذت وقت طويل في قراءتة رغم صغره لكن لا أريد اقرأه على السرعه قرأته بتأني وفهمته صفحة صفحة، تعلمت منه الكثير من المفردات.
أول تجربه لي مع الكاتب وأول مره اقرأ كتاب فلسفي أعجبني بحق 😌.
شكرا للصديقه التي رشحتلي هذا الكتاب # شكرا لك عزيزتي رحمه❤️❤️❤️❤️
اقتباس أعجبني :
معظم الأمهات قادرات على إعطاء اللبن لكن قلة منهن قادرات على إعطاء العسل.
[اللبن الجانب الأول للحب] [العسل يرمز إلى حلاوة الحياة ]
# تحدي _ظل _كتاب
# فئة كتاب أو رواية توفي صاحبها قبل سنة ميلادك.
#كتاب رقم 3/7
الكتاب صغير الحجم ،كبير المعنى،ضخم المعلومات.
تناول الكاتب العديد من الأفكار بطابع فلسفي، الكتاب يناقش ويحلل الحب، عند قراءة هذا الكتاب يتضح لك ان الحب ليس فقط تعلق شخص بشخص آخر يعني أنه حب !وليس كل ما يرى في الإعلام والافلام هو حب . أصبح سلعة الإنسان سلعة مستهلكه.
عندما ولد الإنسان لم يكن منفصلا باتصاله الشديد ب الأم فهي التي تعتني به تهتم به وتراعيه هذه هي الوحده التكافلية لكن عندما وعى وأصبح أكبر من قبل انفصل عن كل هذا لذلك أصبح يبحث لطريقة أخرى يوجد الحب والاهتمام بها .
ذكر إريك عبارة :أن الإنسان ولد اول مرة بذلك الاتحاد الذي حدث في الرحم ويولد مرة ثانية باتحاد الحب.
وضح الكاتب أن الحب يجب أن يكون (حب ناضج ) وذلك عن طريق المحافظة على تفرده وفي الوقت ذاته أن يعيش ذاته بالمقابل أن لا يصبح هو الطرف الآخر يبقى محافظ على كيانه وعلى أسلوبه أن لا يغيره ويصبح نسخه من الشخص الذي يريده.
لم يتكلم الكاتب عن العاشق والعاشقه بل طرح موضوع الحب بشكل مختلف تماما ،تكلم عن الحب الأبوي ،عن حب الله ،عن حب الأم ، عن حب الذات وأوضح أن على الإنسان أن يحب ذاته أن لم يستطع أن يحب ذاته لا يستطيع أن يحب الآخرين. لذلك أوضح أن حب الذات ليس أنانية حسب ما يقولونه الناس وما هو متداول بينهم بل على العكس الحب الذاتي هو أساس حب الآخرين.
عند قرائتك لهذا الكتاب تبتعد عن مقولة (لا شيء أسهل من الحب)بل تكتشف أن الحب فن واذا كنت تريد أن تحصل عليه عليك معرفة أساس ذلك الفن .
مهما تكلمت لا استطيع ان أوصل الفكره والمعلومات الهائلة الموجودة في هذا الكتاب، الكثير والكثير، أخذت وقت طويل في قراءتة رغم صغره لكن لا أريد اقرأه على السرعه قرأته بتأني وفهمته صفحة صفحة، تعلمت منه الكثير من المفردات.
أول تجربه لي مع الكاتب وأول مره اقرأ كتاب فلسفي أعجبني بحق 😌.
شكرا للصديقه التي رشحتلي هذا الكتاب # شكرا لك عزيزتي رحمه❤️❤️❤️❤️
اقتباس أعجبني :
معظم الأمهات قادرات على إعطاء اللبن لكن قلة منهن قادرات على إعطاء العسل.
[اللبن الجانب الأول للحب] [العسل يرمز إلى حلاوة الحياة ]
# تحدي _ظل _كتاب
# فئة كتاب أو رواية توفي صاحبها قبل سنة ميلادك.
#كتاب رقم 3/7
August 18, 2017
"Οποιος επιμενει στην ασφαλεια και τη σιγουρια ως πρωταρχικες συνθηκες της ζωης, δεν μπορει να εχει πιστη.οποιος κλεινεται μεσα σε ενα δικο του συστημα αμυνας, στο πλαισιο του οποιου η ασφαλεια εκπροσωπειται απο την αποστασιοποιηση και την κατοχη, καθιστα τον εαυτο του φυλακισμενο.το να αγαπιεσαι και να αγαπας απαιτει θαρρος"
Αυτο που συμβαινει με τα βιβλια αυτοβελτιωσης δεν ειναι οτι σου ανοιγουν τα ματια ή σου λενε τρομερα μυστικα ή πραγματα που ποτε δεν ειχες σκεφτει.αυτο που μου αρεσει στα εν λογω βιβλια ειναι το ποσο συχνα κουνω το κεφαλι μου με κατανοηση αναγνωριζοντας τον εαυτο μου σε φρασεις τους ή με αποδοκιμασια (προς τον εαυτο μου)σε σημεια που ξερω πολυ καλα οτι ειναι μεγαλες αληθειες τις οποιες ομως εχω ξεχασει..ειναι μια πολυ καλη εμπειρια αφυπνισης του εαυτου μου και βιβλια οπως αυτο με κανουν να την απολαμβανω.
Αυτο που συμβαινει με τα βιβλια αυτοβελτιωσης δεν ειναι οτι σου ανοιγουν τα ματια ή σου λενε τρομερα μυστικα ή πραγματα που ποτε δεν ειχες σκεφτει.αυτο που μου αρεσει στα εν λογω βιβλια ειναι το ποσο συχνα κουνω το κεφαλι μου με κατανοηση αναγνωριζοντας τον εαυτο μου σε φρασεις τους ή με αποδοκιμασια (προς τον εαυτο μου)σε σημεια που ξερω πολυ καλα οτι ειναι μεγαλες αληθειες τις οποιες ομως εχω ξεχασει..ειναι μια πολυ καλη εμπειρια αφυπνισης του εαυτου μου και βιβλια οπως αυτο με κανουν να την απολαμβανω.
July 3, 2016
برای یک تکلیف اجباری مجبور بودم این کتاب رو بخونم . بر اساس چیزایی که از فروم می دونستم فکر نمی کردم از این کتاب خوشم بیاد ولی اومد!
چقدر خوبه که زندگی کردن و عاشقی کردن رو یاد بگیریم . حالا درسته که شاید یه جاهایی از کتاب به فرهنگ ما نخوره ولی همین که بدونیم عشق ورزیدن یه هنره و میشه آموزشش داد و میشه تقویتش کرد خیلی خوبه . شاید هم یک روز یه روان شناس ایرانی به ذهنش برسه که می تونه هم چین موضوعی رو با در نظر گرفتن مختصات جامعه مون به صورت یه کتاب دربیاره .
چقدر خوبه که زندگی کردن و عاشقی کردن رو یاد بگیریم . حالا درسته که شاید یه جاهایی از کتاب به فرهنگ ما نخوره ولی همین که بدونیم عشق ورزیدن یه هنره و میشه آموزشش داد و میشه تقویتش کرد خیلی خوبه . شاید هم یک روز یه روان شناس ایرانی به ذهنش برسه که می تونه هم چین موضوعی رو با در نظر گرفتن مختصات جامعه مون به صورت یه کتاب دربیاره .
March 10, 2018
مهم جدا أن نعرف الأساس الذي بنى علي�� "إريك فروم" كتابه، لقد اعتبر أن الحب هو الحل الوحيد لمشكلة الوجود الإنساني، فالحب في رأيه هو الطريقة التي يعبر بها الإنسان هوة الانفصال عن العالم ويتغلب بها على اغترابه ووحدته باتحاده مع إنسان آخر.
لكن الحب بالنسبة ل"فروم" ليس مجرد شعور لأننا لو اعتبرنا ذلك صحيحا فهذا يعني أنه أمر غير ثابت ودائم التغير و لا يمكن التعويل عليه، بل الحب في نظره فن يجب أن يتعلمه الإنسان جيدا ويأخذه على محمل الجد ويمارسه بتركيز وصبر وإيمان مطلق بأهميته القصوى في حياته .
الحب هاهنا هو منازع للنرجسية ومضاد للأنانية، فلا يمكن أن تحب حقا إذا كنت ترى الناس والعالم من خلال رغباتك أنت ومصالحك ومنفعتك دون اعتبار للوجود المستقل الموضوعي لهؤلاء الناس ، ولا يمكنك أن تحب حقا إذا كان كل ما ترغب فيه في الحقيقة هو أن تُحَب لا أن تُحِب، ولا يمكن أن تحب حقا إذا اقتصر حبك على عائلتك دون الغريب.
أود عرض فصول الكتاب عرضا سريعا:
ففي الفصل الأول اقتصر "فروم" على التساؤل إذا ماكان الحب فنا حقا ويحاول الإجابة عن ذلك.
وفي الفصل الثاني يعدد "فروم" موضوعات الحب فيتكلم عن الحب الأخوي والحب الأبوي وحب الله والحب بين الرجل والمرأة وقد أعجبني كثيرا اهتمامه بإبراز تعدد موضوعات الحب.
أما في الفصل الثالث يتحدث "فروم" عن تفكك المجتمع الغربي المعاصر وعن تشوه مفهوم الحب فيه تأثرا برأسماليته المتوحشة التي لم تسيطر فقط على اقتصاده بل على كل مفاهيمه في الحياة، فالحياة الاستهلاكية وفكرة مقايضة السلع تغلغلت حتى إلى أعمق المشاعر الإنسانية، ففي المجتمع الحديث "أنا أحبك لأنك تنفعني وأعطيك لأنك تعطيني " ولا مجال هاهنا لفهم الحب كعطاء وبناء يحتاج إلى الرعاية ونشاط يثير الهمم ويدفع الإنسان إلى الاهتمام بالمحبوب والعمل لأجله، أعجبني كذلك في هذا الفصل ملاحظة "فروم" الثاقبة لتسلل المفاهيم الاستهلاكية إلى الدين نفسه وتفشي النظرة المادية العلمانية حتى داخل إطار الأفكار الدينية ودون وعي أحيانا .
وأخيرا في الفصل الرابع يتحدث "فروم" قليلا عن ممارسة فن الحب وهو يرى أنه في النهاية ومهما تحدثنا عن الحب فسيبقى تجربة شخصية شديدة الخصوصية إلا أنه ركز مرة أخرى على كون الحب فنا كأي فن آخر يتطلب التعلم والنظام والتركيز والصبر والاهتمام به وشرح كل شرط من هؤلاء بإيجاز ، أعجبني في هذا الفصل ربط "فروم" بين الحب والإيمان، فالحب في نظره يتطلب إيمانا بالمحبوب وإمكانياته وبقدرة الحب على النمو والإبداع وهذا الإيمان عقلاني بالأساس ويحتاج كثيرا من الشجاعة والمخاطرة والتمسك بقيم معينة وعدم تجاوزها مهما كانت الظروف .
وبعد،
فهذا كتاب رائع متميز ومختلف في موضوعه ومليء بالملاحظات الذكية واللمحات اللطيفة والأفكار البديعة، لا يعيبه سوى الترجمة التي كانت سيئة في بعض الأحيان والأخطاء المطبعية المستفزة :D
وعلى كل حال لقد اكتسبنا صديقا جديدا قرأنا له ثلاثة كتب حتى الآن ورغم أننا لا نتفق معه في بعض الأفكار فإنه لم يخيب في أي منها أملنا، إنه "إريك فروم".
لكن الحب بالنسبة ل"فروم" ليس مجرد شعور لأننا لو اعتبرنا ذلك صحيحا فهذا يعني أنه أمر غير ثابت ودائم التغير و لا يمكن التعويل عليه، بل الحب في نظره فن يجب أن يتعلمه الإنسان جيدا ويأخذه على محمل الجد ويمارسه بتركيز وصبر وإيمان مطلق بأهميته القصوى في حياته .
الحب هاهنا هو منازع للنرجسية ومضاد للأنانية، فلا يمكن أن تحب حقا إذا كنت ترى الناس والعالم من خلال رغباتك أنت ومصالحك ومنفعتك دون اعتبار للوجود المستقل الموضوعي لهؤلاء الناس ، ولا يمكنك أن تحب حقا إذا كان كل ما ترغب فيه في الحقيقة هو أن تُحَب لا أن تُحِب، ولا يمكن أن تحب حقا إذا اقتصر حبك على عائلتك دون الغريب.
أود عرض فصول الكتاب عرضا سريعا:
ففي الفصل الأول اقتصر "فروم" على التساؤل إذا ماكان الحب فنا حقا ويحاول الإجابة عن ذلك.
وفي الفصل الثاني يعدد "فروم" موضوعات الحب فيتكلم عن الحب الأخوي والحب الأبوي وحب الله والحب بين الرجل والمرأة وقد أعجبني كثيرا اهتمامه بإبراز تعدد موضوعات الحب.
أما في الفصل الثالث يتحدث "فروم" عن تفكك المجتمع الغربي المعاصر وعن تشوه مفهوم الحب فيه تأثرا برأسماليته المتوحشة التي لم تسيطر فقط على اقتصاده بل على كل مفاهيمه في الحياة، فالحياة الاستهلاكية وفكرة مقايضة السلع تغلغلت حتى إلى أعمق المشاعر الإنسانية، ففي المجتمع الحديث "أنا أحبك لأنك تنفعني وأعطيك لأنك تعطيني " ولا مجال هاهنا لفهم الحب كعطاء وبناء يحتاج إلى الرعاية ونشاط يثير الهمم ويدفع الإنسان إلى الاهتمام بالمحبوب والعمل لأجله، أعجبني كذلك في هذا الفصل ملاحظة "فروم" الثاقبة لتسلل المفاهيم الاستهلاكية إلى الدين نفسه وتفشي النظرة المادية العلمانية حتى داخل إطار الأفكار الدينية ودون وعي أحيانا .
وأخيرا في الفصل الرابع يتحدث "فروم" قليلا عن ممارسة فن الحب وهو يرى أنه في النهاية ومهما تحدثنا عن الحب فسيبقى تجربة شخصية شديدة الخصوصية إلا أنه ركز مرة أخرى على كون الحب فنا كأي فن آخر يتطلب التعلم والنظام والتركيز والصبر والاهتمام به وشرح كل شرط من هؤلاء بإيجاز ، أعجبني في هذا الفصل ربط "فروم" بين الحب والإيمان، فالحب في نظره يتطلب إيمانا بالمحبوب وإمكانياته وبقدرة الحب على النمو والإبداع وهذا الإيمان عقلاني بالأساس ويحتاج كثيرا من الشجاعة والمخاطرة والتمسك بقيم معينة وعدم تجاوزها مهما كانت الظروف .
وبعد،
فهذا كتاب رائع متميز ومختلف في موضوعه ومليء بالملاحظات الذكية واللمحات اللطيفة والأفكار البديعة، لا يعيبه سوى الترجمة التي كانت سيئة في بعض الأحيان والأخطاء المطبعية المستفزة :D
وعلى كل حال لقد اكتسبنا صديقا جديدا قرأنا له ثلاثة كتب حتى الآن ورغم أننا لا نتفق معه في بعض الأفكار فإنه لم يخيب في أي منها أملنا، إنه "إريك فروم".
August 10, 2017
یک شب به مناسبتی "زئوس" همه ی خدایان را به جشنی در معبد کوه المپ دعوت کرده بود.خدای جنون و دیوانگی "لیسا" هم در این جشن حضور داشت و دست بر قضا از نوشیدن شراب زیاد مست شده بود
خدایان از هر دری سخنی میگفتند تا اینکه نوبت به "آفرودیته" خدای عشق رسید. حرفهای خدای عشق به مذاق خدای جنون خوش نیامد و این دیوانه عالم ناگهان تیری را در کمانش گذاشت و از آنسوی مجلس به سمت خدای عشق پرتاب کرد. تیر خدای جنون به چشم خدای عشق خورد و عشق را کور کرد
هیاهویی در مجلس در گرفت و خدایان خواستار مجازات خدای جنون شدند. زئوس خدای خدایان مدتی اندیشه کرد و بعد به عنوان مجازات این عمل، دستور داد که چون خدای دیوانگی چشم خدای عشق را کور کرده است، پس خودش هم باید تا ابد عصا کش خدای عشق شود. از آن زمان به بعد عشق هر کجا میخواهد برود جنون دستش را میگیرد و راهنماییاش میکند
به همین دلیل است که میگویند عشق کور است و عاشق ، دیوانه و مجنون میشود
از طرف دیگر مطالعات علمی ثابت کرده که در زمان عاشق شدن ، لوب پیشانی مغز کارکرد صحیح خود را از دست می دهد و به همین علت است که فرد عاشق نمی تواند تصمیمات منطقی بگیرد و اصطلاحا گفته می شود که عشق کور است
نتیجه ای که میخوام از مطالب بالا بگیرم اینه که از گذشته های خیلی دور تا همین الان ، اکثریت آدم ها بر این باور متفق القول بودن که عشق منطق نمی شناسه و به این راحتی قابل توصیف و اندازه گیری نیست
مبحث پیچیده ای مثل عشق در هیچ قاعده و چارچوبی جای نمیگیره ، با این حال نویسنده ی این کتاب به قدری مطمئن راجع به این موضوع حرف میزنه و دستورالعمل صادر میکنه گویی که در حال اثبات یک فرمول ساده ی ریاضی ست که البته هم فقط خود او موفق به کشف اثبات آن شده
از طرف دیگر وقتی در رابطه با مباحث لطیفی مانند عشق صحبت می شود ، بد نیست که مقداری احساسات خوشایند هم چاشنی این کار شود ، نه اینکه مثل یک مقوله ی خشک و علمی به چنین مبحثی پرداخته شود !! ... بگذریم که برچسب زدن به بزرگانی چون فروید و اشتباه تصور کردن ایده های این شخصیت برجسته هم ، در کتابی که در باب "عشق" سخن می گوید کار چندان شایسته ای نیست
خدایان از هر دری سخنی میگفتند تا اینکه نوبت به "آفرودیته" خدای عشق رسید. حرفهای خدای عشق به مذاق خدای جنون خوش نیامد و این دیوانه عالم ناگهان تیری را در کمانش گذاشت و از آنسوی مجلس به سمت خدای عشق پرتاب کرد. تیر خدای جنون به چشم خدای عشق خورد و عشق را کور کرد
هیاهویی در مجلس در گرفت و خدایان خواستار مجازات خدای جنون شدند. زئوس خدای خدایان مدتی اندیشه کرد و بعد به عنوان مجازات این عمل، دستور داد که چون خدای دیوانگی چشم خدای عشق را کور کرده است، پس خودش هم باید تا ابد عصا کش خدای عشق شود. از آن زمان به بعد عشق هر کجا میخواهد برود جنون دستش را میگیرد و راهنماییاش میکند
به همین دلیل است که میگویند عشق کور است و عاشق ، دیوانه و مجنون میشود
از طرف دیگر مطالعات علمی ثابت کرده که در زمان عاشق شدن ، لوب پیشانی مغز کارکرد صحیح خود را از دست می دهد و به همین علت است که فرد عاشق نمی تواند تصمیمات منطقی بگیرد و اصطلاحا گفته می شود که عشق کور است
نتیجه ای که میخوام از مطالب بالا بگیرم اینه که از گذشته های خیلی دور تا همین الان ، اکثریت آدم ها بر این باور متفق القول بودن که عشق منطق نمی شناسه و به این راحتی قابل توصیف و اندازه گیری نیست
مبحث پیچیده ای مثل عشق در هیچ قاعده و چارچوبی جای نمیگیره ، با این حال نویسنده ی این کتاب به قدری مطمئن راجع به این موضوع حرف میزنه و دستورالعمل صادر میکنه گویی که در حال اثبات یک فرمول ساده ی ریاضی ست که البته هم فقط خود او موفق به کشف اثبات آن شده
از طرف دیگر وقتی در رابطه با مباحث لطیفی مانند عشق صحبت می شود ، بد نیست که مقداری احساسات خوشایند هم چاشنی این کار شود ، نه اینکه مثل یک مقوله ی خشک و علمی به چنین مبحثی پرداخته شود !! ... بگذریم که برچسب زدن به بزرگانی چون فروید و اشتباه تصور کردن ایده های این شخصیت برجسته هم ، در کتابی که در باب "عشق" سخن می گوید کار چندان شایسته ای نیست
Displaying 1 - 30 of 4,648 reviews